Chủ nhân giải thưởng

GS. Hans Joachim (‘John’) Schellnhuber học đại học chuyên ngành vật lý và toán học tại Đại học Regensburg. Sau khi tốt nghiệp, ông tiếp tục hoàn thành bằng tiến sĩ về vật lý lượng tử tại đây và làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện Vật lý Lý thuyết tại Santa Barbara. Sau đó, ông giữ chức giáo sư chính thức tại Đại học Oldenburg và Potsdam, cũng như tại Đại học East Anglia ở Norwich. Ông cũng đảm nhận nhiều vị trí giáo sư thỉnh giảng, tại Đại học California, Santa Cruz, Đại học Oxford, Đại học Stockholm và Viện Santa Fe. GS. Schellnhuber nhận bằng tiến sĩ danh dự của Đại học Copenhagen (2011), Đại học Kỹ thuật Berlin (2012) và Đại học Exeter (2022). Ông đã xuất bản khoảng 300 bài báo khoa học và sách trong các lĩnh vực vật lý cơ bản, phân tích hệ thống phức tạp, nghiên cứu biến đổi khí hậu, khoa học bền vững… GS. Schellnhuber được tạp chí Clarivate vinh danh trong danh sách những “Nhà nghiên cứu được trích dẫn cao.”

Từ tháng 12 năm 2023, GS. Schellnhuber được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc thứ mười hai của Viện Phân tích Hệ thống Ứng dụng Quốc tế (IIASA) tại Laxenburg, Áo. Trước đó, GS. Schellnhuber đã lãnh đạo Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam (PIK) từ năm 1992 đến 2018 với tư cách là giám đốc sáng lập. Ông cũng là giám đốc nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu Tyndall ở Vương quốc Anh từ năm 2001 đến 2005.

Từ năm 2019, GS. Schellnhuber tập trung nghiên cứu và thuyết giảng về lĩnh vực biến đổi cơ sở hạ tầng xây dựng, đặc biệt nhấn mạnh vào tiềm năng phục hồi khí hậu của các kiến trúc mang tính tái tạo. Và một trong các nỗ lực đặc biệt của ông trong lĩnh vực này là việc thành lập công ty phi lợi nhuận Bauhaus Earth và việc trở thành thành viên của Hội nghị bàn tròn cấp cao của sáng kiến Bauhaus Châu Âu mới.

GS. Schellnhuber là thành viên của nhiều hiệp hội học thuật, bao gồm Viện Khoa học Giáo hoàng, Viện Hàn lâm Quốc gia Đức Leopoldina, Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, Viện Hàn lâm Europaea và Viện Hàn lâm Athens. Trong suốt sự nghiệp của mình, GS. Schellnhuber đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, chẳng hạn như Giải thưởng Môi trường Đức (2007), Giải thưởng Môi trường Volvo (2011), Giải thưởng Hành tinh Xanh (2017) và Giải thưởng Ratio et Spes (2021). Năm 2022, GS. Schellnhuber cũng được trao tặng Huân chương Danh dự của Giải thưởng Bền vững của Đức vì “ảnh hưởng to lớn của ông đến khoa học, chính trị và kinh tế thông qua việc phát triển và truyền đạt các giải pháp bền vững cho cuộc khủng hoảng môi trường toàn cầu.”

GS. Schellnhuber cũng đóng vai trò cố vấn khoa học cho một số nhà lãnh đạo tôn giáo và công chúng nổi tiếng, bao gồm Thủ tướng Đức Angela Merkel, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu José Manuel Barroso và Ursula von der Leyen, và Giáo hoàng Francis. Trong 28 năm liên tục, ông đã giữ chức vụ thành viên và chủ tịch Hội đồng tư vấn về biến đổi toàn cầu của Cộng hòa Liên bang Đức (WBGU) kể từ khi thành lập vào năm 1992. Ông đã đóng góp ở nhiều khía cạnh khác nhau cho Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) – tổ chức được trao giải thưởng Giải Nobel Hòa bình năm 2007.

Với những thành tựu của mình, GS. Hans Joachim Schellnhuber đã được ghi nhận với nhiều danh hiệu cao quý, bao gồm việc được Nữ hoàng Elizabeth II phong Huân chương Xuất sắc nhất của Đế chế Anh (2004). Ông cũng được trao tặng Huân chương Xuất sắc của Bang Brandenburg, Cộng hòa Liên bang Đức (2008), Huân chương Công trạng của Cộng hòa Liên bang Đức (2011) và Huân chương Mặt trời mọc với ruy băng Tia vàng của Nhật Bản (2020). Năm 2021, GS. Schellnhuber nhận được Huân chương Thập tự giá lớn của Cộng hòa Liên bang Đức từ Tổng thống Frank-Walter Steinmeier và Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh của Cộng hòa Pháp.

Giáo sư Fiona Watt là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực sinh học tế bào gốc. Bà hoàn thành chương trình Cử nhân tại Đại học Cambridge và lấy bằng Tiến sĩ về Sinh học Tế bào tại Đại học Oxford (Vương quốc Anh). Bà làm Nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts (Hoa Kỳ), nghiên cứu quá trình biệt hóa tế bào và tổ chức mô ở lớp biểu bì của động vật có vú. Bà thành lập nhóm nghiên cứu đầu tiên của mình tại Viện Thấp khớp Kennedy ở London, sau đó làm việc tại Viện Nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh tại London (Vương quốc Anh) trong 20 năm. Bà đồng thời hỗ trợ thành lập Viện Nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh tại Cambridge và Trung tâm nghiên cứu tế bào gốc Wellcome Trust (Vương quốc Anh). Năm 2012, bà chuyển công tác đến Đại học King’s College London (Vương quốc Anh) để thành lập Trung tâm Tế bào gốc và Y học tái tạo. Từ năm 2018 đến 2022, bà là Chủ tịch Điều hành Hội đồng Nghiên cứu Y khoa (Vương quốc Anh) . Năm 2022, bà chuyển đến Heidelberg, Đức, nơi bà điều hành phòng thí nghiệm tại Phòng Thí nghiệm Sinh học Phân tử Châu Âu (EMBL) và đảm nhận vai trò Giám đốc của Tổ chức Sinh học Phân tử Châu Âu (EMBO).

Giáo sư Tiến sĩ Ingolf Steffan-Dewenter là Trưởng khoa Sinh thái Động vật và Sinh học Nhiệt đới tại Đại học Würzburg, Đức. Ông nghiên cứu tác động của biến đổi môi trường toàn cầu lên đa dạng sinh học và các hoạt động của hệ sinh thái. Lĩnh vực chuyên môn của ông bao gồm các chủ đề như mối quan hệ giữa đa dạng sinh học và chức năng hệ sinh thái, sinh thái loài thụ phấn, hoạt động thụ phấn cho cây trồng, kiểm soát dịch hại sâu bệnh bằng sinh học, hệ thống nông lâm nghiệp nhiệt đới và sinh thái học cảnh quan. Mục tiêu nghiên cứu của ông là việc đặt nền tảng khoa học cho việc quản lý môi trường cảnh quan và các chương trình nông nghiệp-môi trường một cách bền vững, giúp định hướng quá trình chuyển đổi sang các hệ sinh thái tương lai có khả năng phục hồi và thích nghi trước biến đổi khí hậu và bảo toàn đa dạng sinh học.

Ông có nhiều kinh nghiệm và từng là điều phối viên và thành viên trong nhiều dự án nghiên cứu ở quy mô toàn cầu, châu lục (tại Châu Phi và Châu Âu) và quốc gia, và có bề dày thành tích trong nhiều hợp tác liên ngành (interdisciplinary) và xuyên ngành (transdisciplinary) thành công. Ông đã xuất bản hơn 300 bài báo nghiên cứu được bình duyệt (peer-reviewed articles) và hiện đang điều phối chính Dự án Bảo vệ EU H2020 của Liên minh Châu Âu với mục tiêu bảo vệ các loài thụ phấn tại châu lục này.

GS. Pamela Christine Ronald nhận bằng Tiến sĩ Sinh học phân tử và sinh lý học thực vật tại Đại học California, Berkeley, Hoa Kỳ. Bà từng nhận bằng Thạc sĩ (khoa học) tại Đại học Stanford, và là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Cornell, trước khi trở thành giảng viên tại Đại học California, Davis vào năm 1992.

Bà cũng là nhà nghiên cứu chính tại Viện Hệ Gene học Đổi mới tại Đại học California, Berkeley, và là đồng tác giả của quyển sách Tomorrow’s Table: Organic Farming, genetics and the Future of Food (tạm dịch: Bàn ăn tương lai: Nông nghiệp hữu cơ, di truyền và tương lai thực phẩm). Bà từng được tạp chí Scientific American bình chọn là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới ở lĩnh vực công nghệ sinh học.

Năm 2022, GS. Ronald được trao Giải thưởng Wolf về Nông nghiệp – được coi là “giải Nobel của ngành nông nghiệp”, và Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nữ. Bà đồng thời là thành viên Viện Hàn lâm Khoa học (NAS) và Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ (AAAS).

Giáo sư Susan Solomon hiện là Giáo sư Lee và Geraldine Martin về Nghiên cứu Môi trường và Chủ nhiệm Chương trình Khí quyển, Đại dương và Khí hậu tại Viện Công nghệ Massachusetts, Hoa Kỳ.

Trước đây, bà đảm nhận vai trò Giáo sư Ellen Swallow Richards về Hóa học Khí quyển & Khoa học Khí hậu tại Viện Công nghệ Massachusetts, Quyền Giám đốc tại Phòng Hóa học Khí quyển của Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia và đặc biệt là Nhà Khoa học Cao cấp và Nhà Nghiên cứu Hóa học tại Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA).

Bà được công nhận rộng rãi với những đóng góp xuất sắc của mình trong việc làm sáng tỏ cơ chế gây ra “lỗ hổng” tầng ozon ở Nam Cực và nâng cao sự hiểu biết của chúng ta về các tương tác phức tạp giữa hóa học khí quyển và biến đổi khí hậu.

Với sự nghiệp xuất sắc, bà đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Huân chương Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ 1999, Giải thưởng Môi trường Volvo 2009, Giải thưởng Crafoord của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển 2018, và Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nữ 2023. Năm 2008, bà được tạp chí Time (Hoa Kỳ) bình chọn vào danh sách 100 người ảnh hưởng nhất thế giới.

Giáo sư Martin Andrew Green hiện là Giáo sư Khoa học và Giám đốc sáng lập Trung tâm Quang điện Tiên tiến tại Đại học New South Wales, Úc.

Với đột phá trong việc phát minh ra công nghệ Bộ phát Thụ động và Tiếp điểm sau (PERC), nhóm nghiên cứu mà ông dẫn dắt đã giữ kỷ lục về việc cải thiện hiệu quả chuyển đổi năng lượng của pin mặt trời silicon trong ba thập kỷ, được xem là một trong 10 cột mốc quan trọng nhất lịch sử quang điện mặt trời.

Vào năm 2021, pin mặt trời PERC đã chiếm tới 91,2% sản lượng mô-đun năng lượng mặt trời silicon được sản xuất trên toàn thế giới, từ đó trở thành thành phần chính cho quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo toàn cầu.

Với những đóng góp to lớn cho một tương lai bền vững trong lĩnh vực pin mặt trời, ông đã được trao nhiều giải thưởng quốc tế danh giá, bao gồm Giải thưởng Năng lượng Toàn cầu 2018, Giải thưởng Nhật Bản 2021, Giải thưởng Công nghệ Thiên niên kỷ 2022, Giải thưởng Nữ hoàng Elizabeth về Kỹ thuật 2023 và Giải thưởng Chính VinFuture 2023.

NƠI LÀM VIỆC

Đại học Copenhagen, Đan Mạch

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Khám phá vai trò của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả, và giúp thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh

Giáo sư Jens Juul Holst là nhà khoa học tiên phong trong lĩnh vực nội tiết và chuyển hóa. Song song với nhóm nghiên cứu của Giáo sư Joel Habener tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, nhóm nghiên cứu của Giáo sư Holst tại Đại học Copenhagen đã phát hiện ra cấu trúc và vai trò peptide-giống glucagon 1 (GLP-1) trong việc điều chỉnh nhu động đường tiêu hóa và nồng độ insulin. Xuất phát từ việc phát hiện ra GLP-1 trong ruột và tuyến tụy của động vật có vú vào năm 1986, một năm sau, Giáo sư Holst công bố nghiên cứu đột phá về việc phát hiện ra isoform chức năng của GLP-1 có cấu trúc phân tử ngắn hơn 7 axít amin, được kí hiệu là proglucagon 78-107 hoặc GLP-1 (7-36). Việc tìm thấy isoform GLP-1 (7-36) sau đó đã dẫn tới việc tìm ra vai trò điều tiết insulin và glucose của peptide này trên người, mở ra kỉ nguyên của các phương pháp điều trị tiểu đường và béo phì dựa trên GLP-1. Không chỉ đóng góp lớn cho việc xác định vai trò sinh học và phát triển các liệu pháp dựa trên GLP-1, cùng với Giáo sư Carolyn Deacon và Daniel Joshua Drucker, Giáo sư Holst đóng vai trò chính trong việc xác định hoạt động của enzyme dipeptidyl-peptidase-4 (DDP-4) trong quá trình phân hủy GLP-1. Từ khám phá này, một dòng thuốc mới dựa trên cơ chế ức chế DDP-4 được ra đời và giúp cải thiện đáng kể hiệu quả của các liệu pháp GLP-1 thông qua việc nâng cao thời gian tồn tại của thuốc trong cơ thể và tăng cường tính ổn định cùng hiệu quả sinh học của chúng.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Những hiểu biết quan trọng liên quan đến quá trình nội tiết của GLP-1 đã đặt nền móng cho việc điều trị nhiều loại bệnh như tiểu đường loại 2, béo phì, và hội chứng ruột ngắn, tác động tích cực đến hơn 100 triệu người mắc bệnh tiểu đường loại 2, hơn 1 tỷ người mắc bệnh béo phì và hơn 3 triệu người mắc hội chứng ruột ngắn. Năm 2023, có hơn 20 triệu liều thuốc GLP được sử dụng trên toàn cầu, với tỷ lệ tăng ấn tượng 6,7%. Ngoài ra, việc khám phá cơ chế hoạt động của các peptide này đã thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh tim mạch và thoái hóa thần kinh, bao gồm bệnh Alzheimer, Parkinson, và Huntington, là những loại bệnh đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất trên toàn cầu. Trong trường hợp của bệnh Alzheimer, một trong những bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến, thuốc GLP-1 có khả năng làm chậm quá trình phát triển của bệnh và mở ra hy vọng mới cho hơn 55 triệu bệnh nhân trên khắp thế giới.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình nền tảng của Giáo sư Daniel Johsua Drucker, Joel Francis Habener, Jens Juul Holst, và Svetlana Mojsov đã đem lại các tác động đột phá cho các lĩnh vực khoa học nội tiết, trao đổi chất và tiêu hóa. Việc áp dụng những khám phá về GLP-1 và DDP-4 vào các giải pháp y học lâm sàng đã thay đổi phương pháp điều trị cho nhiều loại bệnh, từ đó giúp kiến tạo một thế giới khỏe mạnh hơn. Công trình của họ là một minh chứng cho sức mạnh biến đổi của khám phá khoa học sáng tạo và khả năng của các khám phá này trong việc định hình các phương pháp điều trị và giải pháp y tế.

NƠI LÀM VIỆC

Đại học Rockefeller, Hoa Kỳ

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Khám phá vai trò của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả, và giúp thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh

Phó giáo sư Svetlana Mojsov đã có những đóng góp đột phá trong việc tìm ra các isoform chức năng của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), mở ra hàng loạt công trình nghiên cứu và phát triển các liệu pháp dựa trên peptide này. Trong thời gian làm việc tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts vào năm 1986, Phó giáo sư Mojsov đã hợp tác cùng Giáo sư Joel Habener và Daniel Joshua Drucker trong việc tìm ra hàng loạt các các isoform của GLP-1, bao gồm GLP-1 (1-37), GLP-1 (1-36), GLP-1 (7-37) và GLP-1 (7-36), điều chỉ có thể đạt được nhờ nỗ lực của Bà trong việc phân lập các kháng thể đặc hiệu cho loại peptide này. Trong cùng năm, bà cũng công bố nghiên cứu mang tính nền tảng trong tiến trình phát triển của lĩnh vực khi tìm thấy GLP-1 (1-37) trong dạ dày chuột. Sau đó vào năm 1987, bà tiếp tục cùng Giáo sư Habener và Tiến sĩ Gordon Weir công bố quan sát đầu tiên về tác động kích thích sản sinh insulin của GLP-1 (7-37) trong mô hình tuyến tụy ở chuột. Những phát kiến trong việc xác định vai trò sinh lý – nội tiết của GLP-1 bởi Phó giáo sư Svetlana Mojsov đã đặt nền tảng cho các nỗ lực sản xuất thuốc và thử nghiệm lâm sàng sử dụng GLP-1 nhằm chống lại các bệnh béo phì và tiểu đường, mở ra cơ hội cải thiện sức khỏe cho hàng trăm triệu người trên thế giới.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Những hiểu biết quan trọng liên quan đến quá trình nội tiết với GLP-1 đã đặt nền móng cho việc điều trị nhiều loại bệnh như tiểu đường loại 2, béo phì, và hội chứng ruột ngắn, tác động tích cực đến hơn 100 triệu người mắc bệnh tiểu đường loại 2, hơn 1 tỷ người mắc bệnh béo phì và hơn 3 triệu người mắc hội chứng ruột ngắn. Năm 2023, có hơn 20 triệu liều thuốc GLP được sử dụng trên toàn cầu, với tỷ lệ tăng ấn tượng 6,7%. Ngoài ra, việc khám phá cơ chế hoạt động của các peptide này đã thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh tim mạch và thoái hóa thần kinh, bao gồm bệnh Alzheimer, Parkinson, và Huntington, là những loại bệnh đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất trên toàn cầu. Trong trường hợp của bệnh Alzheimer, một trong những bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến, thuốc GLP-1 có khả năng làm chậm quá trình phát triển của bệnh và mở ra hy vọng mới cho hơn 55 triệu bệnh nhân trên khắp thế giới.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình nền tảng của Daniel Johsua Drucker, Joel Francis Habener, Jens Juul Holst, và Svetlana Mojsov đã đem lại các tác động đột phá cho các lĩnh vực khoa học nội tiết, trao đổi chất và tiêu hóa. Việc áp dụng những khám phá về GLP-1 và DDP-4 vào các giải pháp y học lâm sàng đã thay đổi phương pháp điều trị cho nhiều loại bệnh, từ đó giúp kiến tạo một thế giới khỏe mạnh hơn. Công trình của họ là một minh chứng cho sức mạnh biến đổi của khám phá khoa học sáng tạo và khả năng của các khám phá này trong việc định hình các phương pháp điều trị và giải pháp y tế.

NƠI LÀM VIỆC

Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế, Philippines và Đại học California, Davis, Hoa Kỳ

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Phát minh giống lúa kháng bệnh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu

Cuộc cách mạng trong nông nghiệp đã được thúc đẩy mạnh mẽ bởi nỗ lực của Giáo sư Gurdev Singh Khush và Giáo sư Võ Tòng Xuân trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần củng cố an ninh lương thực toàn cầu. Giáo sư Khush đã đi tiên phong trong việc tạo ra các giống lúa với khả năng kháng nhiều loại sâu bệnh, thời gian sinh trưởng ngắn, và cho năng suất cao, như IR8, IR36, IR64… Sự phát triển của các giống lúa sản lượng cao đã cách mạng hóa ngành trồng lúa lúa trên toàn thế giới, giúp tăng sản lượng đáng kể đồng thời giảm chi phí và giảm thiểu sự phụ thuộc vào các chất hóa học độc hại. Trong số các giống lúa mới mang tính đột phá này, giống IR64, được phát triển bởi Giáo sư Khush và các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI), được chú ý nhiều nhất. Sự kết hợp độc đáo giữa hàm lượng amyloza trung gian, độ đặc gel mềm, nhiệt độ hồ hóa trung bình, độ trong mờ, và dáng hạt thon dài đã khiến nó trở thành một giống lúa được trồng phổ biến ở hầu hết các nước sản xuất lúa gạo. Không chỉ có thành công này, IR64 còn đóng vai trò là giống bố mẹ cho hàng ngàn giống lai trong nhiều thập kỉ cho tới ngày nay, điều minh chứng cho đóng góp to lớn của công trình này đối với an ninh lương thực toàn cầu.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Đến những năm 1980, giống lúa IR36 đã được sử dụng trên toàn cầu với diện tích canh tác lên đến 11 triệu héc-ta. Đến năm 2000, việc phổ biến rộng rãi IR36 và các giống lúa khác đã góp phần đáng kể vào việc tăng năng suất lúa gạo, với sản lượng tăng lên đến 600 triệu tấn. Ngoài IR36, IR64 đã được trồng rộng rãi trên 10 triệu ha trong vòng hai thập kỷ kể từ khi được đưa ra thị trường, tạo ra tác động tích cực đến cuộc sống của hàng triệu người trên toàn thế giới. IR64 được phổ biến lần đầu tiên ở Philippines vào năm 1985, ngay sau đó là ở Bhutan, Burkina Faso, Campuchia, Trung Quốc, Ecuador, Gambia, Ấn Độ, Indonesia, Mauritania, Mozambique, Việt Nam và các vùng Sahelian của Tây Phi. Đến năm 2018, IR64 và các thế hệ con cháu đã được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia và là giống lúa phổ biến nhất tại khu vực nhiệt đới Châu Á, chứng minh tính ưu việt và khả năng thích nghi đặc biệt của chúng.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Việc sử dụng các giống lúa kháng bệnh năng suất cao như IR36 và IR64 không chỉ làm giảm chi phí sản xuất và gia tăng sản lượng, mà còn hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu, góp phẩn thúc đẩy tính bền vững của nông nghiệp trên toàn cầu. Ngoài ra, tiến bộ về năng suất lúa gạo trên toàn cầu đảm bảo rằng việc tiếp cận nguồn cung cấp thực phẩm ổn định trở nên công bằng và đáng tin cậy hơn. Phát kiến này có ảnh hưởng sâu rộng với những tác động tiềm năng đến cấu trúc kinh tế xã hội, bảo tồn môi trường và sức khỏe toàn cầu, và đóng vai trò to lớn trong việc kiến tạo một tương lai an toàn và bền vững hơn cho tất cả mọi người.

NƠI LÀM VIỆC

Viện Công nghệ Massachusetts, Hoa Kỳ

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Khám phá cơ chế gây suy giảm tầng ozon ở Nam Cực, góp phần thúc đẩy Nghị định thư Montreal – một nỗ lực quan trọng giúp giảm lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu

Giáo sư Susan Solomon là nhà khoa học tiên phong trong lĩnh vực hóa học khí quyển, với những đóng góp đột phá giúp mở rộng hiểu biết của nhân loại về hiện tượng suy giảm tầng ozon và vai trò của chất chlorofluorocarbons (CFC) trong quá trình đó. Khởi nguồn từ những tính toán của Giáo sư Mario Molina và Sherwood Rowland năm 1974, giả thuyết về tác động của CFC lên tầng ozon được giới khoa học quan tâm rộng rãi và nghiên cứu trong nhiều năm. Tuy nhiên, phải đến năm 1986-1987, giả thuyết này mới được chứng minh một cách thuyết phục sau khi thực nghiệm tại Nam Cực của Giáo sư Solomon đã thu thập những bằng chứng tin cậy về lỗ thủng tầng ozon đặc biệt lớn gây ra bởi CFC tại khu vực này. Thực nghiệm cũng xác nhận các giả thuyết trước đó của bà về việc mật độ lớn của mây tầng bình lưu vùng Nam Cực đã tạo ra hấp dẫn điện từ với CFC. Các kết quả nghiên cứu thực nghiệm này sau đó đã thúc đẩy nỗ lực toàn cầu và dẫn đến sự ra đời của Nghị định thư Montreal. Đây là một trong những hiệp định quốc tế thành công nhất trong việc giải quyết vấn đề môi trường toàn cầu, giúp đạt được sự đồng thuận trên toàn thế giới để loại bỏ dần các chất gây hại cho tầng ozon như CFC. Ngoài ra, những khám phá sâu rộng của Solomon cũng đã làm phong phú thêm sự hiểu biết của chúng ta về động lực khí hậu, tập trung vào mảng như hóa hoặc khí quyển, cơ chế phản hồi khí hậu và tác động do con người gây ra đối với nhiệt độ toàn cầu. Những hiểu biết sâu sắc và khả năng lãnh đạo của bà đã định hình các mô hình khoa học và chính sách quốc tế, đóng góp to lớn cho các nỗ lực bảo vệ môi trường toàn cầu.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Năm 2016, Giáo sư Solomon và các đồng nghiệp công bố kết quả cho thấy lỗ thủng tầng ozon đã thu hẹp hơn 4 triệu km vuông so với mức đỉnh của năm 2000 và sẽ phục hồi hoàn toàn trong những thập kỷ tới. Việc thi hành Nghị định thư Montreal cũng đã giúp giảm một lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu. Minh chứng rõ nét nhất là trong giai đoạn 1990-2010, các biện pháp kiểm soát của Nghị định thư Montreal ước tính đã giúp làm giảm lượng phát thải khí nhà kính tương đương 135 tỷ tấn CO2 – gấp 5 lần mục tiêu hàng năm mà Nghị định thư Kyoto đặt ra cho giai đoạn 2008-2012. Cùng với các Hiệp ước chống biến đổi khí hậu khác, Nghị định thư Montreal đã góp phần đáng kể vào việc bảo vệ hệ thống khí hậu toàn cầu và được kỳ vọng sẽ ngăn chặn thêm 100-200 tỷ tấn CO2 phát thải tới năm 2050, góp phần giảm mức nhiệt độ nóng lên toàn cầu  từ 2-5°C xuống 0,5°C vào năm 2100. Bên cạnh lợi ích môi trường, tầng ozon được bảo vệ cũng mang lại những lợi ích quan trọng đối với sức khỏe con người. Theo ước tính của Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, chỉ trong lãnh thổ nước này, tới năm 2100, việc thi hành đầy đủ Nghị định thư Montreal có thể giúp ngăn chặn tới 443 triệu ca mắc ung thư da, giảm 2,3 triệu trường hợp tử vong do bệnh này và ngăn chặn 63 triệu ca mắc bệnh đục thủy tinh thể.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình của Giáo sư Susan Solomon đã có ảnh hưởng mang tính đột phá đối với khoa học khí quyển và các hiệp định môi trường quốc tế. Thông qua việc chứng minh và giải quyết các vấn đề môi trường cấp bách, công trình đã tạo ra nhiều thay đổi nền tảng trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Hơn nữa, việc phục hồi tầng ozon là nền tảng trong việc duy trì sự sống trên Trái đất, khiến những đóng góp của bà trở nên tối quan trọng trong nhiệm vụ bảo tồn đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái.

NƠI LÀM VIỆC

KVI Holdings, Singapore

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Nghiên cứu sự xen kẽ điện hóa của than chì và nhiệt động lực học của quá trình sạc / xả pin

Giáo sư Rachid Yazami đã đi tiên phong trong việc khám phá sự xen kẽ điện hóa thuận nghịch của các ion Lithium với than chì, đặt nền móng cho việc phát triển pin Lithium-ion hiện đại. Nghiên cứu của ông đi sâu vào việc kết hợp các vật liệu nano như nano-silicon, ống nano carbon và graphene cùng các vật liệu khác như than chì, muội than trong cực âm của pin. Ngoài ra, Giáo sư Yazami cũng mang lại những hiểu biết sâu rộng về nhiệt động lực học của quá trình sạc và xả pin, được mô tả trong Định lý pin của Giáo sư Yazami (“Định lý Yazami”) mang tính nền tảng trong lĩnh vực. Hiện tại, ông vẫn tiếp tục đi đầu trong các đổi mới, bao gồm khám phá các vật liệu cực âm, vật liệu cực dương mới và các quy trình cơ bản trong hoạt động của pin.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Pin Lithium-ion đã cách mạng hóa việc lưu trữ năng lượng trong những thập kỷ qua, mang lại sự an toàn, nhỏ gọn, tiện lợi và độ bền cao. Ngày nay, chúng tạo thành xương sống của một ngành công nghiệp rộng lớn và là thành phần nền tảng của thế giới hiện đại với việc cung cấp năng lượng cho hơn 15 tỷ thiết bị di động và 26 triệu xe điện trên toàn cầu. Tác động của pin Lithium-ion được dự đoán sẽ tăng theo cấp số nhân khi thế giới chuyển hướng sang các nguồn năng lượng tái tạo. Khi đó, công nghệ pin Lithium-ion, kết hợp với các công nghệ như pin mặt trời, sẽ cho phép sản xuất và lưu trữ năng lượng xanh một cách liên tục và bền vững.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình đổi mới về pin Lithium-ion đánh dấu một sự thay đổi lớn trong việc lưu trữ năng lượng, tác động tích cực đến hàng tỷ người trên Trái đất. Chúng là thành phần cốt lõi của vô số thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh đến xe điện, từ đó tạo nền tảng cho một thế giới đa kết nối, di động và bền vững hơn. Mật độ năng lượng cao và vòng đời dài của pin Lithium là những điểm mấu chốt trong quá trình chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm thiểu tác động bất lợi của biến đổi khí hậu. Bằng cách thúc đẩy sự phát triển của các giải pháp năng lượng với giá cả phải chăng và dễ tiếp cận, chúng (pin lithium) đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt năng lượng và cải thiện điều kiện sống cho những nhóm người thiểu số ở những khu vực xa xôi.

NƠI LÀM VIỆC

Đại học Harvard, Hoa Kỳ

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Khám phá vai trò của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả, và giúp thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh

Giáo sư Joel Francis Habener là nhà khoa học tiên phong trong lĩnh vực nội tiết và bệnh lý tiểu đường và béo phì. Nhóm nghiên cứu của ông là đơn vị đầu tiên phát hiện ra 2 phân tử nhỏ có cấu trúc giống với glucagon thuộc đại phân tử preproglucagon trên động vật (cá cần câu – anglerfish) vào năm 1981, điều đã đặt nền tảng cho các khám phá sau này về trình tự và cấu trúc peptide giống glucagon 1 (GLP-1). 5 năm sau khám phá này cùng các phát hiện mới của Graeme Bell và Linda Lopez về trình tự gen và axít amin của GLP-1 và GLP-2 ở động vật có vú, nhóm của Giáo sư Habener, với những người đóng góp chính là Giáo sư Daniel Joshua Drucker và Svetlana Mojsov, đã phát hiện ra isoform chức năng của GLP-1 có cấu trúc phân tử ngắn hơn 6 axít amin, được kí hiệu là GLP-1 (7-37). Việc tìm thấy isoform GLP-1 (7-37) sau đó đã dẫn tới việc tìm ra vai trò điều tiết insulin và glucose của peptide này trên người, mở ra kỉ nguyên của các phương pháp điều trị tiểu đường và béo phì dựa trên GLP-1. Ngoài việc đóng vai trò dẫn dắt cho các nghiên cứu về GLP-1, Giáo sư Habener còn đóng vai trò chính trong các thử nghiệm lâm sàng và quá trình thương mại hóa các loại thuốc dựa trên GLP-1, giúp mở ra cơ hội mới cho hàng trăm triệu bệnh nhân tiểu đường và béo phì trên toàn thế giới.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Những hiểu biết quan trọng liên quan đến quá trình nội tiết với GLP-1 đã đặt nền móng cho việc điều trị nhiều loại bệnh như tiểu đường loại 2, béo phì, và hội chứng ruột ngắn, tác động tích cực đến hơn 100 triệu người mắc bệnh tiểu đường loại 2, hơn 1 tỷ người mắc bệnh béo phì và hơn 3 triệu người mắc hội chứng ruột ngắn. Năm 2023, có hơn 20 triệu liều thuốc GLP được sử dụng trên toàn cầu, với tỷ lệ tăng ấn tượng 6,7%. Ngoài ra, việc khám phá cơ chế hoạt động của các peptide này đã thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh tim mạch và thoái hóa thần kinh, bao gồm bệnh Alzheimer, Parkinson, và Huntington, là những loại bệnh đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất trên toàn cầu. Trong trường hợp của bệnh Alzheimer, một trong những bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến, thuốc GLP-1 có khả năng làm chậm quá trình phát triển của bệnh và mở ra hy vọng mới cho hơn 55 triệu bệnh nhân trên khắp thế giới.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình nền tảng của Daniel Johsua Drucker, Joel Francis Habener, Jens Juul Holst, và Svetlana Mojsov đã đem lại những tác động đột phá cho các lĩnh vực khoa học nội tiết, trao đổi chất và tiêu hóa. Việc áp dụng những khám phá về GLP-1 và DDP-4 vào các giải pháp y học lâm sàng đã thay đổi phương pháp điều trị cho nhiều loại bệnh, từ đó giúp kiến tạo một thế giới khỏe mạnh hơn. Công trình của họ là một minh chứng cho sức mạnh biến đổi của khám phá khoa học sáng tạo và khả năng của các khám phá này trong việc định hình các phương pháp điều trị và giải pháp y tế.

NƠI LÀM VIỆC

Đại học New South Wales, Úc

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Phát minh đột phá trong việc sản xuất năng lượng xanh bằng pin mặt trời với công nghệ Bộ phát thụ động và Tiếp điểm phía sau (PERC)

Việc cải tiến hiệu suất của pin mặt trời đã mở ra kỷ nguyên sản xuất năng lượng tái tạo hiệu quả, góp phần thúc đẩy một thế giới công bằng và bền vững. Công nghệ pin mặt trời silicon đã được nhiều nhà khoa học khắp nơi phát triển trong suốt nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, các loại pin mặt trời hiện đại có hiệu suất cao đều dựa vào công nghệ Bộ phát thụ động và Tiếp điểm phía sau (PERC) do nhóm của Giáo sư Martin Green tiên phong phát triển. Nhóm nghiên cứu của ông đã nâng cao đáng kể hiệu suất của pin mặt trời, mở đường cho việc sử dụng năng lượng mặt trời một cách rộng rãi hơn. Những cải tiến bao gồm việc giảm thất thoát photon năng lượng bằng cách sử dụng gương phản xạ bề mặt phía sau, kết hợp lớp điện môi và lớp kim loại mỏng để giảm sự hấp thụ photon. Ngoài ra, họ đã phát triển các kỹ thuật thụ động bề mặt sau, sử dụng các lớp điện môi hoặc cấu trúc dị hợp để giảm tổn thất sóng mang. Các phát kiến này đã dẫn đến sự phát triển vượt bậc của công nghệ Bộ phát thụ động và Tiếp điểm phía sau (PERC), giúp tối ưu hóa hiệu suất của pin mặt trời và chứng minh tính khả thi của việc kết hợp các công nghệ tiên tiến này vào sản xuất hàng loạt.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Trước khi công trình mang tính cách mạng của Giáo sư Martin Green ra đời, hiệu suất pin mặt trời chỉ đạt được ở mức 15%. Nhưng dựa trên những đột phá mà nhóm của ông đạt được, đã giúp hiệu suất chuyển đổi năng lượng của pin mặt trời tăng vọt lên mức 25% như hiện nay. Kể từ khi được sản xuất đại trà vào năm 2012, pin mặt trời PERC đã chiếm tới 60% thị phần thị trường pin mặt trời trên toàn thế giới. Trong bối cảnh đó, giai đoạn từ 2010 đến 2022, tỉ trọng năng lượng mặt trời đã tăng gấp 18 lần (lên mức 14,7%) trong cơ cấu năng lượng toàn cầu, đóng góp lớn cho tiến trình dịch chuyển khỏi năng lượng hóa thạch.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Cải tiến này đã mở rộng khả năng ứng dụng của pin mặt trời, ngay cả tại những khu vực có điều kiện ánh sáng không thuận lợi và biến pin mặt trời thành nhân tố quan trọng trong tiến trình phát triển bền vững. Không những thế, việc tăng cường hiệu quả sản xuất năng lượng và các quy trình sản xuất tinh chế đã giúp công nghệ này đạt được tính bền vững về mặt chi phí, từ đó giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Hơn nữa, các sản phẩm pin mặt trời được tối ưu hóa với giá cả phải chăng hơn, từ đó đem lại hy vọng cho các khu vực xa xôi và nghèo khó, mở ra các cơ hội mới để tiếp cận năng lượng tái tạo và giải quyết vấn đề thiếu hụt năng lượng, góp phần đáng kể vào sự phát triển công bằng trên toàn cầu.

NƠI LÀM VIỆC

Tập đoàn Asahi Kasei và Đại học Meijo, Nhật Bản

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Phát triển muội than (carbon black) làm cực âm trong pin Lithium ion

Giáo sư Akira Yoshino nổi bật với công trình tiên phong trong việc sử dụng muội than (carbon black) ở cực âm của pin Lithium-ion. Xuất phát từ các nghiên cứu ban đầu về vật liệu polymer, ông áp dụng các khám phá này vào việc sử dụng các vật liệu carbon như muội than cho các ứng dụng về pin. Muội than có nhiều đặc tính phù hợp như trọng lượng nhẹ, khả năng mang các ion Lithium cao và độ dẫn điện tốt. Bên cạnh công trình nghiên cứu về cực âm muội than, Giáo sư Yoshino cũng tạo ra những cải tiến đáng chú ý như bộ thu dòng điện sử dụng nhôm lá và phát triển màng tách chức năng, vốn là bước quan trọng để nâng cao hiệu suất và chức năng của pin Lithium-ion.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Pin Lithium-ion đã cách mạng hóa việc lưu trữ năng lượng trong những thập kỷ qua, mang lại sự an toàn, nhỏ gọn, tiện lợi và độ bền cao. Ngày nay, chúng tạo thành xương sống của một ngành công nghiệp rộng lớn và là thành phần nền tảng của thế giới hiện đại với việc cung cấp năng lượng cho hơn 15 tỷ thiết bị di động và 26 triệu xe điện trên toàn cầu. Tác động của pin Lithium-ion được dự đoán sẽ tăng theo cấp số nhân khi thế giới chuyển hướng sang các nguồn năng lượng tái tạo. Khi đó, công nghệ pin Lithium-ion, kết hợp với các công nghệ như pin mặt trời, sẽ cho phép sản xuất và lưu trữ năng lượng xanh một cách liên tục và bền vững.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình đổi mới về pin Lithium-ion đánh dấu một sự thay đổi lớn trong việc lưu trữ năng lượng, tác động tích cực đến hàng tỷ người trên Trái đất. Chúng là thành phần cốt lõi của vô số thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh đến xe điện, từ đó tạo nền tảng cho một thế giới đa kết nối, di động và bền vững hơn. Mật độ năng lượng cao và vòng đời dài của pin Lithium là những điểm mấu chốt trong quá trình chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm thiểu tác động bất lợi của biến đổi khí hậu. Bằng cách thúc đẩy sự phát triển của các giải pháp năng lượng với giá cả phải chăng và dễ tiếp cận, chúng (pin lithium) đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt năng lượng và cải thiện điều kiện sống cho những nhóm người thiểu số ở những khu vực xa xôi.

NƠI LÀM VIỆC

Đại học Binghamton, Đại học Bang New York, Hoa Kỳ

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Phát minh ra nguyên lý hoạt động của pin Lithium-ion và xác định vai trò của ion Lithium như một chất mang điện tích hiệu quả. Giáo sư Stanley Whittingham là người khởi xướng và khám phá ra nguyên lý hoạt động của pin Lithium-ion. Bắt đầu từ bước đột phá vào năm 1974, ông đã chế tạo ra mẫu pin Lithium-ion đầu tiên, mở ra kỷ nguyên mới trong lĩnh vực lưu trữ năng lượng. Ông là người tiên phong nghiên cứu khái niệm xen kẽ điện cực và đã mô tả tỉ mỉ sự khuếch tán của Lithium vào các mạng tinh thể kim loại khác nhau. Ông cũng đã tập trung cải thiện sự ổn định cấu trúc và số lượng chu kỳ của pin, thông qua việc áp dụng các phản ứng xen kẽ đa electron để nâng cao tính ổn định và dung lượng của chúng.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Pin Lithium-ion đã cách mạng hóa việc lưu trữ năng lượng trong những thập kỷ qua, mang lại sự an toàn, nhỏ gọn, tiện lợi và độ bền cao. Ngày nay, chúng tạo thành “xương sống” của một ngành công nghiệp rộng lớn và là thành phần nền tảng của thế giới hiện đại với việc cung cấp năng lượng cho hơn 15 tỷ thiết bị di động và 26 triệu xe điện trên toàn cầu. Tác động của pin Lithium-ion được dự đoán sẽ tăng theo cấp số nhân khi thế giới chuyển hướng sang các nguồn năng lượng tái tạo. Khi đó, công nghệ pin Lithium-ion kết hợp với các công nghệ như pin mặt trời, sẽ cho phép sản xuất và lưu trữ năng lượng xanh một cách liên tục và bền vững.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình đổi mới về pin Lithium-ion đánh dấu một sự thay đổi lớn trong việc lưu trữ năng lượng, tác động tích cực đến hàng tỷ người trên Trái đất. Chúng là thành phần cốt lõi của vô số thiết bị điện tử, từ điện thoại thông minh đến xe điện, từ đó tạo nền tảng cho một thế giới đa kết nối, di động và bền vững hơn. Mật độ năng lượng cao và vòng đời dài của pin Lithium là những điểm mấu chốt trong quá trình chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm thiểu tác động bất lợi của biến đổi khí hậu. Bằng cách thúc đẩy sự phát triển của các giải pháp năng lượng với giá cả phải chăng và dễ tiếp cận, chúng (pin lithium) đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt năng lượng và cải thiện điều kiện sống cho những nhóm người thiểu số ở những khu vực xa xôi.

NƠI LÀM VIỆC

Viện nghiên cứu Lunenfeld-Tanenbaum, Đại học Toronto, Canada

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Khám phá vai trò của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), là nền tảng cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và béo phì hiệu quả, và giúp thúc đẩy các liệu pháp điều trị mới đối với các bệnh thoái hóa thần kinh

Giáo sư Daniel Joshua Drucker là nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực nội tiết và sinh học của peptide giống glucagon 1 (GLP-1). Các nghiên cứu của Giáo sư Drucker về GLP-1 bắt đầu trong khoảng thời gian ông tham gia phòng thí nghiệm của Giáo sư Joel Habener tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts với vai trò nghiên cứu sinh sau tiến sĩ. Với nhiệm vụ tìm kiếm vai trò sinh lý học của GLP-1 và các tế bào sản sinh ra chúng, Giáo sư Drucker đã phối hợp cùng Phó Giáo sư Svetlana Mojsov và Giáo sư Joel Habener trong việc tìm ra isoform chức năng GLP-1 (7-37) trong tuyến yên và các tế bào đảo ở tuyến tụy. Ông sau đó cũng dẫn dắt nghiên cứu tìm ra tác động của GLP-1 (7-37) trong việc kích thích tế bào khởi động sản xuất insulin, đặt ra bằng chứng rõ ràng đầu tiên về vai trò điều tiết nồng độ insulin và glucose của incretin này.

Sau khi rời Bệnh viện Đa khoa Massachusetts để trở lại Đại học Toronto, Giáo sư Drucker tiếp tục hướng nghiên cứu và công bố nhiều đóng góp quan trọng trong lĩnh vực, bao gồm dòng tế bào GLUTag sản sinh GLP-1 (GLP-1–producing enteroendocrine L cell line), vai trò sinh học của GLP-2, và tác động của enzyme dipeptidyl-peptidase-4 (DDP-4) lên quá trình phân hủy GLP-1.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Những hiểu biết quan trọng liên quan đến quá trình nội tiết với GLP-1 đã đặt nền móng cho việc điều trị nhiều loại bệnh như tiểu đường loại 2, béo phì, và hội chứng ruột ngắn, tác động tích cực đến hơn 100 triệu người mắc bệnh tiểu đường loại 2, hơn 1 tỷ người mắc bệnh béo phì và hơn 3 triệu người mắc hội chứng ruột ngắn. Năm 2023, có hơn 20 triệu liều thuốc GLP được sử dụng trên toàn cầu, với tỷ lệ tăng ấn tượng 6,7%. Ngoài ra, việc khám phá cơ chế hoạt động của các peptide này đã thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh tim mạch và thoái hóa thần kinh, bao gồm bệnh Alzheimer, Parkinson, và Huntington, là những loại bệnh đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất trên toàn cầu. Trong trường hợp của bệnh Alzheimer, một trong những bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến, thuốc GLP-1 có khả năng làm chậm quá trình phát triển của bệnh và mở ra hy vọng mới cho hơn 55 triệu bệnh nhân trên khắp thế giới.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Công trình nền tảng của Daniel Johsua Drucker, Joel Francis Habener, Jens Juul Holst, và Svetlana Mojsov đã đem lại các tác động đột phá cho các lĩnh vực khoa học nội tiết, trao đổi chất và tiêu hóa. Việc áp dụng những khám phá về GLP-1 và DDP-4 vào các giải pháp y học lâm sàng đã thay đổi phương pháp điều trị cho nhiều loại bệnh, từ đó giúp kiến tạo một thế giới khỏe mạnh hơn. Công trình của họ là một minh chứng cho sức mạnh biến đổi của khám phá khoa học sáng tạo và khả năng của các khám phá này trong việc định hình các phương pháp điều trị và giải pháp y tế.

NƠI LÀM VIỆC

Trường Đại học Nam Cần Thơ, Việt Nam

TÓM TẮT CÔNG TRÌNH ĐẠT GIẢI

Phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu

Cuộc cách mạng trong nông nghiệp đã được thúc đẩy mạnh mẽ bởi nỗ lực của Giáo sư Gurdev Singh Khush và Giáo sư Võ Tòng Xuân trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần củng cố an ninh lương thực toàn cầu. Giáo sư Xuân đã đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến giống IR36 trên khắp các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long và hợp tác với nông dân để áp dụng các kỹ thuật cấy ghép tiên tiến. Nhờ các sáng kiến này, Giáo sư Xuân đã thúc đẩy mở rộng khả năng tiếp cận với hạt giống lúa chất lượng và tăng cường sản lượng lúa gạo với chi phí thấp hơn mà không sử dụng hóa chất độc hại.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Đến những năm 1980, giống lúa IR36 đã được sử dụng trên toàn cầu với diện tích canh tác lên đến 11 triệu héc-ta. Đến năm 2000, việc phổ biến rộng rãi IR36 và các giống lúa khác đã góp phần đáng kể vào việc tăng năng suất lúa gạo, với sản lượng tăng lên đến 600 triệu tấn. Ngoài IR36, IR64 đã được trồng rộng rãi trên 10 triệu ha trong vòng hai thập kỷ kể từ khi được đưa ra thị trường, tạo ra tác động tích cực đến cuộc sống của hàng triệu người trên toàn thế giới. IR64 được phổ biến lần đầu tiên ở Philippines vào năm 1985, ngay sau đó là ở Bhutan, Burkina Faso, Campuchia, Trung Quốc, Ecuador, Gambia, Ấn Độ, Indonesia, Mauritania, Mozambique, Việt Nam và các vùng Sahelian của Tây Phi. Đến năm 2018, IR64 và các thế hệ con cháu đã được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia và là giống lúa phổ biến nhất tại khu vực nhiệt đới Châu Á, chứng minh tính ưu việt và khả năng thích nghi đặc biệt của chúng.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Việc sử dụng các giống lúa kháng bệnh năng suất cao như IR36 và IR64 không chỉ làm giảm chi phí sản xuất và gia tăng sản lượng, mà còn hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu, góp phẩn thúc đẩy tính bền vững của nông nghiệp trên toàn cầu. Ngoài ra, tiến bộ về năng suất lúa gạo trên toàn cầu đảm bảo rằng việc tiếp cận nguồn cung cấp thực phẩm ổn định trở nên công bằng và đáng tin cậy hơn. Phát kiến này có ảnh hưởng sâu rộng với những tác động tiềm năng đến cấu trúc kinh tế xã hội, bảo tồn môi trường và sức khỏe toàn cầu, và đóng vai trò to lớn trong việc kiến tạo một tương lai an toàn và bền vững hơn cho tất cả mọi người.

Giáo sư Soumitra Dutta khẳng định tên tuổi trong cộng đồng khoa học thế giới bởi những góc nhìn tích hợp độc đáo về chiến lược kinh doanh và công nghệ toàn cầu. Việc hoàn thành chương trình Tiến sĩ về trí tuệ nhân tạo và khoa học máy tính của Đại học California-Berkeley (Hoa Kỳ) giúp ông hình thành nền tảng vững chắc về khoa học dữ liệu và công nghệ tiên tiến.

Trải qua hơn ba thập kỷ công tác tại các trường kinh doanh nổi tiếng ở khu vực Đại Tây Dương (như Đại học Oxford, Trường INSEAD và Đại học Cornell), Giáo sư Dutta đã có nhiều nghiên cứu sâu rộng và tư vấn cho các công ty hàng đầu thế giới về xây dựng chiến lược đổi mới và công nghệ hiệu quả.

Với tư cách là đồng sáng lập và nhà sáng lập của hai chỉ số đổi mới/công nghệ uy tín (Chỉ số sẵn sàng kết nối mạng – Network Readiness Index – được Diễn đàn Kinh tế Thế giới xuất bản trong 16 năm, và Chỉ số Đổi mới Toàn cầu – Global Innovation Index – được Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới xuất bản trong 12 năm), Giáo sư Dutta đã làm việc với các tập đoàn, chính phủ quốc tế về việc xây dựng những chính sách đổi mới và công nghệ cải tiến toàn cầu. Từng là thành viên Hội đồng quản trị của các tập đoàn quốc tế lớn bao gồm Sodexo, Dassault Systemes và ZS Associates, Giáo sư Dutta có khả năng giải quyết các vấn đề kinh doanh chiến lược ở cấp cao nhất.

Giáo sư Dutta cũng yêu thích làm việc cùng các công ty khởi nghiệp quy mô nhỏ hơn, mà đa số là công ty do sinh viên của ông thành lập. Ông từng là đồng sáng lập (với tư cách là cổ đông lớn nhất) hai công ty khởi nghiệp công nghệ – Fisheye Analytics (đơn vị phân tích phương tiện truyền thông xã hội đã được bán cho WPP Communications Group vào năm 2013) và Igesia (một công ty Edutech, ứng dụng công nghệ giáo dục, được thành lập vào năm 2019). Ông tích cực tham gia vào các tổ chức phi lợi nhuận và là thành viên Hội đồng quản trị của một số trường kinh doanh toàn cầu bao gồm Centrum Catholica (Peru), HEC Montreal, Đại học Los Andes (Colombia) và ESADE (Tây Ban Nha).

Giáo sư Dutta cũng là Chủ tịch của AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) – tổ chức kiểm định chất lượng đào tạo về kinh doanh lâu đời và nổi tiếng nhất ở Mỹ – và GBSN (Mạng lưới Trường Kinh doanh Toàn cầu). Ông đã có hơn một thập kỷ tham gia các hoạt động của Diễn đàn Kinh tế Thế giới và từng là đồng Chủ tịch của Hội đồng Tương lai Toàn cầu về Hệ sinh thái Đổi mới của Diễn đàn.

Ông được biết đến là một diễn giả truyền cảm hứng, mang đến một góc nhìn toàn cầu đầy mới mẻ từ những kiến thức sâu sắc về châu Á, châu Âu và châu Mỹ. Năm 2017, Giáo sư Dutta được trao Giải thưởng Cựu sinh viên Xuất sắc từ Viện Công nghệ Ấn Độ, Delhi . Năm 2023, Giáo sư Dutta được trao bằng Tiến sĩ Danh dự của Đại học Amity, trường đại học tư thục hàng đầu và lớn nhất Ấn Độ.

Giáo sư Soumitra Dutta hiện đang là Hiệu trưởng Trường Kinh doanh Saïd, Đại học Oxford (Vương quốc Anh). Trước đó, ông là Giáo sư Quản lý và nguyên Hiệu trưởng sáng lập Trường Kinh doanh Cornell SC Johnson thuộc Đại học Cornell (New York, Hoa Kỳ). Ông đồng thời là nhà sáng lập và Chủ tịch Viện nghiên cứu phi lợi nhuận Portulans (trụ sở tại Washington D.C., Hoa Kỳ). Trước tháng 7 năm 2012, ông là Giáo sư Kinh doanh và Công nghệ tại INSEAD (Pháp) và là Giám đốc sáng lập của Trung tâm nghiên cứu kinh tế kỹ thuật số eLab@INSEAD.

Giáo sư Dutta lấy bằng Tiến sĩ về khoa học máy tính và bằng Thạc sĩ về quản trị kinh doanh từ Đại học California-Berkeley. Ông tốt nghiệp chương trình Cử nhân Kỹ thuật về Khoa học Máy tính tại Học viện Công nghệ Ấn Độ, New Delhi.

TIỂU SỬ

Nhà khoa học nghiên cứu cao cấp tại Deepmind

Năm 2007, John Jumper đã nhận bằng Cử nhân Toán và Vật lý tại Đại học Vanderbilt, Hoa Kỳ. Ông bắt đầu nghiên cứu các phương pháp về bước thời gian thích ứng cho lượng tử Monte Carlo tại Đại học Cambridge vào năm 2008. Sau đó, ông nghiên cứu mô phỏng động lực học phân tử của protein và chất lỏng siêu lạnh tại D. E. Shaw Research trong 3 năm.

John Jumper bắt đầu chương trình Tiến sĩ vào năm 2011 và nhận bằng Tiến sĩ về Hóa học Lý thuyết tại Đại học Chicago năm 2017. Bắt đầu từ năm 2018, ông trở thành nhà khoa học nghiên cứu cấp cao tại Deepmind, London, Vương quốc Anh. Tạp chí khoa học Nature đã liệt kê John Jumper vào danh sách “Nature’s 10” – “Mười nhân vật quan trọng trong khoa học” năm 2021.

Năm 2022, ông nhận được Giải thưởng Wiley về Khoa học Y sinh. Ông đã nhận được Giải thưởng Breakthrough năm 2023 về Khoa học Đời sống nhờ phát triển AlphaFold, công cụ dự đoán chính xác cấu trúc của protein.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Protein và vấn đề gấp xoắn của protein là bài toán khiến các nhà khoa học đau đầu trong suốt 50 năm. Một protein là chuỗi axit amin có thể gấp lại theo vô số cách trước khi đạt đến cấu trúc cuối cùng và cấu trúc gấp xoắn quyết định các chức năng của protein. Việc xác định cấu trúc gấp xoắn của protein là cực kỳ quan trọng để hiểu chức năng cũng như tìm ra giải pháp trong quá trình điều chế thuốc.

Jumper và Hassabis đã xây dựng một phương pháp học máy mới kết hợp kiến thức vật lý và sinh học về cấu trúc protein, giúp mô hình hóa cấu trúc của protein một cách chính xác và nhanh chóng. Với AlphaFold, trí tuệ nhân tạo đã được chứng minh rằng có thể dự đoán chính xác hình dạng của protein với độ chính xác đến cấp độ nguyên tử. AlphaFold không chỉ cung cấp giải pháp cho thách thức lớn kéo dài 50 năm mà còn là minh chứng quan trọng cho thấy, trí tuệ nhân tạo có thể tăng tốc khám phá khoa học và thúc đẩy nhân loại tiến bộ.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Một hệ thống có thể dự đoán chính xác cấu trúc protein có tiềm năng to lớn mang lại lợi ích cho nhiều lĩnh vực. Đây là hướng đi giúp nâng cao hiểu biết về những căn bệnh đang gặp khó khăn trong chữa trị vì chưa hiểu cấu trúc protein, như các bệnh nhiệt đới dễ bị lãng quên (Neglected tropical diseases – NTDs). Những căn bệnh như vậy đang ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm, khiến hàng chục nghìn người tử vong và tiêu tốn hàng tỉ đô la.

Ngoài ra, một hệ thống như AlphaFold có thể giúp tìm ra các protein và enzyme có thể phân hủy chất thải nhựa công nghiệp hoặc thu giữ carbon từ khí quyển một cách hiệu quả. Do đó, tiềm năng sử dụng cấu trúc protein để hạn chế chất thải nhựa công nghiệp là rất hứa hẹn. Chỉ sau 12 tháng từ khi ra đời, AlphaFold đã được hơn nửa triệu nhà nghiên cứu truy cập và sử dụng để đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vấn đề quan trọng trong thế giới thực, từ ô nhiễm nhựa đến kháng kháng sinh.

Cơ sở dữ liệu của AlphaFold ngày nay có hơn 300 triệu cấu trúc protein và cung cấp cho tất cả. Jumper và Hassabis đã quyết định mở mã nguồn của AlphaFold và xuất bản hai bài báo chuyên sâu trên tạp chí Nature, đã được trích dẫn hơn 4.000 lần chỉ trong hơn một năm. Đến nay, hơn 500.000 nhà nghiên cứu từ 190 quốc gia đã truy cập cơ sở dữ liệu AlphaFold để xem hơn 2 triệu cấu trúc.

Đây là nền tảng để các nhà sinh học có thể nghiên cứu về protein, từ đó giúp giải mã các biến thể gen gây bệnh và thúc đẩy nhanh hơn quá trình tìm ra nhiều phương thuốc cho nhân loại.

TIỂU SỬ

Nhà đồng sáng lập & CEO của Deepmind.

Demis Hassabis sinh ngày 27/07/1976 là thần đồng cờ vua từ năm 4 tuổi. Ông nổi tiếng là người đã thiết kế và lập trình trò chơi Theme Park với doanh thu hàng triệu đô la ở tuổi 17. Sau khi tốt nghiệp Đại học Cambridge (1994-1997), chuyên ngành Khoa học Máy tính, ông đã tiên phong thành lập công ty trò chơi điện tử Elixir Studios (1998-2005) với nhiều trò chơi đoạt giải thưởng trên thế giới.
Sau một thập kỷ dẫn dắt các công ty khởi nghiệp công nghệ thành công, Demis trở lại giảng đường để hoàn thành bằng tiến sĩ về Khoa học thần kinh nhận thức tại Đại học College London (2005-2009), và nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts – MIT và Harvard.

Năm 2010, Demis đồng sáng lập Deepmind, một công ty AI trong lĩnh vực khoa học thần kinh, được Google mua lại vào tháng 1 năm 2014 – thương vụ lớn nhất châu Âu cho đến nay. Tháng 12 năm 2018, công cụ AlphaFold của DeepMind đã gây tiếng vang khi dự đoán chính xác cấu trúc cho 25 trong số 43 protein tại một cuộc thi quốc tế.

Năm 2017, ông góp mặt trong danh sách 100 người có ảnh hưởng nhất của Time, và năm 2018, ông đã được trao giải CBE – Huân chương cao cấp nhất của Đế quốc Anh cho các dịch vụ cho khoa học và công nghệ.

TS Hassabis hiện là Phó Chủ tịch Kỹ thuật tại Google DeepMind. Ông cũng là là thành viên của Hiệp hội Hoàng gia, Học viện Kỹ thuật Hoàng gia và Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia Anh.

Hassabis đã giành được nhiều giải thưởng uy tín bao gồm Giải thưởng Mullard (2014), Nature’s 10 (2016), Giải cần điều khiển vàng, Giải thưởng Dan David (2020), Giải thưởng Wiley (2021), Huy chương IRI (2021), Giải thưởng Công chúa xứ Asturias (2022), và Giải thưởng Đột phá về Khoa học Đời sống (2023).

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Protein và vấn đề gấp xoắn của protein là bài toán khiến các nhà khoa học đau đầu trong suốt 50 năm. Một protein là chuỗi axit amin có thể gấp lại theo vô số cách trước khi đạt đến cấu trúc cuối cùng và cấu trúc gấp xoắn quyết định các chức năng của protein. Việc xác định cấu trúc gấp xoắn của protein là cực kỳ quan trọng để hiểu chức năng cũng như tìm ra giải pháp trong quá trình điều chế thuốc.

Jumper và Hassabis đã xây dựng một phương pháp học máy mới kết hợp kiến thức vật lý và sinh học về cấu trúc protein, giúp mô hình hóa cấu trúc của protein một cách chính xác và nhanh chóng. Với AlphaFold, trí tuệ nhân tạo đã được chứng minh rằng có thể dự đoán chính xác hình dạng của protein với độ chính xác đến cấp độ nguyên tử. AlphaFold không chỉ cung cấp giải pháp cho thách thức lớn kéo dài 50 năm mà còn là minh chứng quan trọng cho thấy, trí tuệ nhân tạo có thể tăng tốc khám phá khoa học và thúc đẩy nhân loại tiến bộ.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Một hệ thống có thể dự đoán chính xác cấu trúc protein có tiềm năng to lớn mang lại lợi ích cho nhiều lĩnh vực. Đây là hướng đi giúp nâng cao hiểu biết về những căn bệnh đang gặp khó khăn trong chữa trị vì chưa hiểu cấu trúc protein, như các bệnh nhiệt đới dễ bị lãng quên (Neglected tropical diseases – NTDs). Những căn bệnh như vậy đang ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm, khiến hàng chục nghìn người tử vong và tiêu tốn hàng tỉ đô la.

Ngoài ra, một hệ thống như AlphaFold có thể giúp tìm ra các protein và enzyme có thể phân hủy chất thải nhựa công nghiệp hoặc thu giữ carbon từ khí quyển một cách hiệu quả. Do đó, tiềm năng sử dụng cấu trúc protein để hạn chế chất thải nhựa công nghiệp là rất hứa hẹn. Chỉ sau 12 tháng từ khi ra đời, AlphaFold đã được hơn nửa triệu nhà nghiên cứu truy cập và sử dụng để đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vấn đề quan trọng trong thế giới thực, từ ô nhiễm nhựa đến kháng kháng sinh.

Cơ sở dữ liệu của AlphaFold ngày nay có hơn 300 triệu cấu trúc protein và cung cấp cho tất cả. Jumper và Hassabis đã quyết định mở mã nguồn của AlphaFold và xuất bản hai bài báo chuyên sâu trên tạp chí Nature, đã được trích dẫn hơn 4.000 lần chỉ trong hơn một năm. Đến nay, hơn 500.000 nhà nghiên cứu từ 190 quốc gia đã truy cập cơ sở dữ liệu AlphaFold để xem hơn 2 triệu cấu trúc.

Đây là nền tảng để các nhà sinh học có thể nghiên cứu về protein, từ đó giúp giải mã các biến thể gen gây bệnh và thúc đẩy nhanh hơn quá trình tìm ra nhiều phương thuốc cho nhân loại.

TIỂU SỬ

Pamela Christine Ronald (sinh ngày 29/01/196) nhận bằng Tiến sĩ Sinh học phân tử và sinh lý thực vật tại Đại học California, Berkeley. Sau đó, bà tiếp tục làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ về lai tạo giống cây trồng tại Đại học Cornell và là giảng viên Khoa Bệnh học thực vật của Đại học California, Davis vào năm 1992. Ở Đại học California, Berkeley, bà đã nghiên cứu tương tác giữa các vi khuẩn thực vật gây bệnh trong phòng thí nghiệm của Brian Staskawicz, một phòng thí nghiệm nổi tiếng quốc tế nghiên cứu về các bệnh trên cây hạt tiêu và cà chua. Bà chuyển sang nghiên cứu về gạo với hy vọng góp phần giúp đỡ các nước nghèo.

Trong những năm qua, Pamela Christine Ronald đã trở thành một người ủng hộ mạnh mẽ cho khoa học về nông nghiệp bền vững. Phòng thí nghiệm của bà là nơi giúp phát triển các giống lúa có khả năng kháng bệnh và chịu được các điều kiện khắc nghiệt như hạn hán, lũ lụt, và ngập mặn, …

Ronald được vinh danh là Nhà đổi mới Địa lý Quốc gia và là một trong 50 nhà đổi mới của Grist, dẫn dắt sự phát triển bền vững. Bà đã nhận được Giải thưởng Khám phá của Viện Nghiên cứu Quốc gia USDA và Giải thưởng Công nghệ cho việc sử dụng công nghệ một cách sáng tạo để mang lại lợi ích cho nhân loại. Bà được Thomson Reuters bình chọn một trong những bộ óc khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới và là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới về công nghệ sinh học do tạp chí Scientific American bình chọn.

Năm 2012, cô nhận được Giải thưởng Khoa học Quốc tế Louis Malassis về Nông nghiệp và Thực phẩm. Năm 2019, bà đã nhận được Giải thưởng Lãnh đạo của Hiệp hội các nhà sinh học thực vật Mỹ. Năm 2020, bà được Liên đoàn Hiệp hội Giáo dục Đại học Toàn cầu về Khoa học Đời sống và Nông nghiệp vinh danh trong Giải thưởng Nông nghiệp Thế giới. Năm 2022, Ronald được trao Giải thưởng Wolf về Nông nghiệp.

Bà là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia, thành viên của Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Khoa học Mỹ và Viện Hàn lâm Nông nghiệp và Lâm nghiệp Hoàng gia Thụy Điển.

Bà là đồng tác giả của “Bàn ăn của ngày mai: Canh tác hữu cơ, di truyền và tương lai của thực phẩm”, được bình chọn là một trong 25 cuốn sách mạnh mẽ và có ảnh hưởng nhất với khả năng truyền cảm hứng cho sinh viên để thay đổi thế giới. Bài phát biểu TED Talk của cô đã nhận được hơn 2 triệu lượt xem.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Giải Đặc biệt dành cho Nhà khoa học Nữ đã được trao cho Giáo sư Pamela Christine Ronald vì những đột phá của bà trong việc phân lập gen Sub1A giúp phát triển các giống lúa chịu ngập, giúp nuôi sống hàng triệu người ở Nam và Đông Nam Á.

Pamela C. Ronald là một nhà di truyền học và sinh lý học thực vật xuất sắc. Bà có 2 đóng góp cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực này:

– Năm 1995, bà đã xác định được một locus gen rất quan trọng đối với phản ứng miễn dịch bẩm sinh của thực vật đối với các tác nhân gây bệnh. Cụ thể, đó là gen Xa21 mã hóa một loại protein có tên XA21, là nhân tố chìa khóa cho phản ứng của lúa với vi khuẩn gây bệnh trên lúa gạo Xanthomonas oryzae pv oryzae (Xoo). Locus này rất giống với các gen ở ruồi giấm và chuột, có tác dụng thúc đẩy phản ứng miễn dịch bẩm sinh ở động vật (nghiên cứu đạt giải Nobel trong Y sinh cho Bruce Beutler và Jules Hoffmann năm 2011). Pamela C. Ronald sau đó đã xác định được một protein có tên RaxX, sản xuất bởi vi khuẩn gây bệnh, Xoo là thành phần kích hoạt thụ thể tiếp nhận protein XA21. Đây là một phần khá quan trọng, mặc dù không liên quan trực tiếp đến việc phát hiện ra Sub1, công trình thắng giải VinFuture.

– Bà đã góp phần giải mã khả năng chịu ngập hoàn toàn ở lúa. Sau khi hợp tác với David Mackill, người đã chứng minh tầm quan trọng của locus Sub1 cho tính chịu ngập hoàn toàn, bà đã thành công trong việc sao chép chính xác vùng gen Sub1 mã hóa cho 3 nhân tố điều hòa phiên mã các yếu tố quan trọng trong phản ứng miễn dịch thực vật với stress (các điều kiện khắc nghiệt), ethylene-responsive factor (ERF). Bà đã chứng minh rằng một trong 3 nhân tố này là Sub1A (Submergence Tolerance Regulator) tăng đột biến khi phản ứng với việc ngập úng và giúp tạo được cây trồng biến đổi gen có khả năng chịu ngập kéo dài. Khám phá quan trọng này đã đã giúp tạo ra các giống lúa chịu ngập năng suất cao. Trên tạp chí Rice – Lúa gạo, bà và Mackill đã báo cáo các siêu giống lúa “Sub1” mới cung cấp khả năng chịu ngập một cách hiệu quả mà không có ảnh hưởng tiêu cực rõ ràng đến sự phát triển, năng suất hoặc chất lượng hạt gạo.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Gạo là thực phẩm thiết yếu cho một nửa dân số thế giới, tức là khoảng 4 tỷ người, cho thấy tầm quan trọng của các nghiên cứu mà Pamela C. Ronald thực hiện. Tuy nhiên hiện nay theo thống kê, tình trạng ngập nước do mưa lũ hàng năm đã phá huỷ tới bốn triệu tấn gạo, đủ để nuôi sống 30 triệu người, chỉ tính ở Ấn Độ và Bangladesh. Tại Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế IRRI, với nhóm David Mackill, một số giống lúa Sub1A đã được phát triển và sử dụng ở 6 quốc gia bao gồm Indonesia, Nepal, Myanmar, Ấn Độ, Bangladesh, và Philippines. Tính đến năm 2017, giống gạo Sub1 hiện đã tới với hơn 6 triệu nông dân.

MỨC ĐỘ THAY ĐỔI TÍCH CỰC

Pamela C. Ronald đã sử dụng những khám phá cơ bản về gen lúa Sub1 liên quan tới việc điều hòa phản ứng miễn dịch ở lúa trong tình trạng ngập nước, giúp tạo ra các giống lúa biến đổi gen có tính chịu ngập vượt trội ở đem lại lợi ích khổng lồ cho toàn thế giới. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, kéo theo sự xuất hiện của các trận lụt lớn không thể dự báo trước ở nhiều quốc gia nơi gạo là lương thực chính, các giống lúa mới của Ronald với tính chống ngập đã mang lại giải pháp lâu dài và bền vững. Do đó, trong tương lai, các giống lúa được tạo ra nhờ những khám phá của Ronald sẽ ngày càng có lợi ích lớn hơn. Người ta dự đoán rằng các giống mới sẽ được tạo ra còn có khả năng kháng một số tác nhân gây bệnh.

TIỂU SỬ

• Giáo sư Viện [1]
• Giáo sư đầu ngành và Giáo sư Khoa Hóa học tại Học viện Deepak Parekh
• Khoa Hóa học tại Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ

Giáo sư Thalappil Pradeep sinh ngày 8 tháng 7 năm 1963, là Giáo sư Viện và Giáo sư ngành Hóa học.

Ông đã lên ý tưởng và xây dựng Trung tâm Nước sạch Quốc tế (www.iccwindia.org), một công trình mới của Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ.

Ông nhận bằng Cử nhân Khoa học và Thạc sĩ Khoa học tại Đại học Calicut. Ông tốt nghiệp Tiến sĩ về Vật lý Hóa học khi cộng tác nghiên cứu cùng Giáo sư C. N. R. Rao và M. S. Hegde tại Viện Khoa học Ấn Độ, Bangalore. Sau đó, ông theo đuổi chương trình nghiên cứu sau Tiến sĩ trong hai năm tại Đại học California Berkeley và Đại học Purdue, West Lafayette, Indiana, Hoa Kỳ. Kể từ đó, ông làm việc tại Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ, đồng thời công tác tại Đại học Purdue, Đại học Leiden (Hà Lan), EPFL (Thụy Sĩ), Viện Hóa học (Đài Loan), Đại học Khoa học và Công nghệ Pohang (Hàn Quốc) và Đại học Hyogo (Nhật Bản).

Năm 2020, Pradeep đã nhận được giải thưởng Padma Shri cho công trình xuất sắc trong lĩnh vực Khoa học và Công nghệ. Ông đã nhận được Giải thưởng Quốc tế về Nước của Hoàng tử Sultan Bin Abdulaziz (2022), Giải thưởng Nikkei Châu Á (2020), Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới – TWAS (2018) và Giải thưởng Shanti Swarup Bhatnagar (2008) của Hội đồng Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp.

Ông là Chủ tịch, Hội đồng quản trị của Viện Khoa học và Công nghệ nano Mohali (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ Ấn Độ).

[1] (*) Giáo sư Viện là chức danh cao nhất mà một giáo sư có thể đạt được trong một viện/trường đại học. Giáo sư Pradeep là giảng viên thứ hai đạt được danh hiệu này trong số 600 giảng viên tại Viện công nghệ Madras, Ấn Độ. Hiện tại có bảy Giáo sư Viện tại Viện công nghệ Madras, Ấn Độ

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Giải thưởng Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho “Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển” đã được trao cho Giáo sư Thalappil Pradeep vì đã phát triển hệ thống lọc chi phí thấp để loại bỏ asen và các kim loại nặng khác khỏi nước ngầm, giúp hàng trăm triệu người trên thế giới sống chung với nguồn nước bị ô nhiễm được tiếp cận với nước sạch.

Trong quá trình nghiên cứu lĩnh vực vật liệu và bề mặt phân tử, Pradeep và nhóm nghiên cứu của ông đã phát hiện ra các hạt nano kim loại quý phân hủy một cách hiệu quả halocacbon thành cacbon vô định hình và halogen kim loại, ở nhiệt độ phòng và ở nồng độ thấp. Phát hiện này đã dẫn đến phát minh bộ lọc nước dựa trên hóa học nano đầu tiên trên thế giới để loại bỏ thuốc trừ sâu, vì nhiều loại thuốc trừ sâu có liên quan là halocacbon. Công nghệ này ước tính đã tiếp cận khoảng 10 triệu người.

Nhóm của ông cũng đã phát triển một số công nghệ loại bỏ các chất gây ô nhiễm khác khỏi nước uống. Từ nghiên cứu này, một loại máy lọc nước uống giá cả rẻ cho mọi người đã ra đời.

Khía cạnh thú vị của công nghệ này là tạo ra các vật liệu tiên tiến bằng các phương pháp đơn giản và thân thiện với môi trường. Công nghệ mang tên AMRIT, hiện đang được triển khai tại các khu vực bị nhiễm asen của Ấn Độ. Khoảng 1,3 triệu người đang được phục vụ nước sạch, không nhiễm asen từ các hệ thống này. Bên cạnh đó, một số công nghệ lọc nước khác đã được triển khai từ phòng thí nghiệm của ông. Để phát triển những công nghệ như vậy, sáu công ty đã được thành lập với sự tham gia của Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ và hiện đang được nhân rộng trên toàn cầu.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

“Vật liệu lọc nước nano” hiện được công nhận là một trong những chủ đề nghiên cứu chính trong khu vực. Pradeep đã chứng minh công nghệ nano có thể hoàn toàn tự sản xuất tại Ấn Độ, từ phòng thí nghiệm đến thị trường. Khám phá gần đây của ông về các cảm biến hạt đơn siêu nhạy, với khả năng phát hiện vài chục phân tử và ion có thể được kết hợp với các vật liệu mới, để có thể đồng thời phát hiện và khử ở mức siêu vi lượng.

Các vật liệu mới mà ông đã nghiên cứu, được kết hợp để tạo ra các máy lọc cộng đồng ở các khu vực bị nhiễm asen ở Tây Bengal trong 7 năm qua. Nước không nhiễm asen hiện đang được cung cấp cho khoảng 1,3 triệu người thông qua các công nghệ này và đã được phê duyệt để triển khai trên toàn quốc.

THAY ĐỔI CÓ Ý NGHĨA

Nghiên cứu của Pradeep tìm ra các vật liệu phù hợp và tiên tiến nhất để loại bỏ các chất gây ô nhiễm cụ thể trong nước mà không ảnh hưởng tới các chất khác, với chi phí tiết kiệm tối ưu và bền vững. Những công nghệ này mang đến lợi ích cho hàng triệu người nghèo ở các vùng nông thôn.

Để ứng dụng công nghệ, ông đã đồng sáng lập 7 công ty tập trung vào các vật liệu tiên tiến, khử ion điện dung, thu gom nước trong không khí và các cảm biến tiên tiến. Ông cũng thành lập Trung tâm Nước sạch Quốc tế để phát triển và phổ biến công nghệ trong lĩnh vực này, với mục tiêu xây dựng một thế giới an toàn về nước. Các công ty của Pradeep đã giúp thiết lập mạng lưới cảm biến nước trên toàn quốc, như một phần của các chương trình của chính phủ và dự án đang nhanh chóng mở rộng. Trong 10 năm tới, dự kiến hơn 100 triệu mạng lưới cảm biến nước sẽ được triển khai tại các hộ gia đình và trong các nhà máy xử lý nước.

TIỂU SỬ

• Giáo sư hàng đầu tại Đại học Southampton và Giám đốc Viện Zepler về Quang tử và Trung tâm Nghiên cứu Quang điện tử.
• Đồng Giám đốc Viện Quang tử học, Trường Đại học Công nghệ Nayang, Singapore
• Chủ tịch danh dự của Hiệp hội Marconi
• Chủ nhiệm dự án của Trung tâm Sản xuất Quốc gia trong Quang tử Tương lai.

Payne sinh ngày 13/08/1944, quốc tịch Anh, là một nhà nghiên cứu tiên phong và nổi tiếng quốc tế về quang tử. Công nghệ sợi quang là một trong những thành công khoa học lớn nhất trong ba thập kỷ qua, làm nền tảng cho internet, cung cấp các tính năng laser và cảm biến môi trường mới, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng vì lợi ích của tất cả các quốc gia.
Nghiên cứu của GS Payne trải dài trên nhiều lĩnh vực quang tử đa dạng, từ viễn thông và cảm biến quang học đến nanophotonics và vật liệu quang học, dẫn đến hầu hết tất cả các loại sợi đặc biệt được sử dụng ngày nay và có tác động trực tiếp đến viễn thông trên toàn thế giới, cũng như gần như tất cả các lĩnh vực R&D quang học.

Năm 1985, ông đã lãnh đạo nhóm nghiên cứu phát hiện ra laser sợi silica và Bộ khuếch đại quang học pha tạp Erbium (EDFA), thiết bị thúc đẩy sự phát triển bùng nổ của internet thông qua khả năng truyền và khuếch đại một lượng lớn dữ liệu. EDFA được nhiều người coi là một trong những bước phát triển quan trọng nhất trong lĩnh vực viễn thông hiện đại.

Mối quan tâm nghiên cứu chính hiện tại của ông là laser sợi quang công suất cao. Ông đã dẫn dắt nhóm nghiên cứu phá vỡ năng suất kỷ lục kilowatt đang có đối với lượng laser sợi quang và hiện đang nắm giữ nhiều kỷ lục hiệu suất laser sợi quang khác. Laser sợi quang đã cách mạng hóa các ứng dụng trong khoa học và công nghiệp và đã chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng cho ứng dụng trong sản xuất. Payne đã có nhiều đóng góp hàng đầu cho các lĩnh vực đa dạng.

Payne đã xuất bản hơn 650 bài báo của Hội nghị và Tạp chí và được trao nhiều giải thưởng hàng đầu của Mỹ, châu Âu và Nhật Bản về quang tử, cũng như giải thưởng Rank tại Vương quốc Anh về Quang học và Giải thưởng IEEE Tyndall danh giá, giải Franklin (Hoa Kỳ) (với Emmanuel Desurvire), giải Eduard Rhein (Châu Âu) và giải Millennium (với Emmanuel Desurvire & Randy Giles). Năm 2013, ông được phong tước Hiệp sĩ vì những đóng góp cho quang tử trong Lễ vinh danh năm mới của Nữ hoàng và năm 2018 cùng với các đồng nghiệp của mình, ông đã giành được Giải thưởng Kỷ niệm của Nữ hoàng nhằm tôn vinh sự xuất sắc, đổi mới và lợi ích cho công cộng bởi các công trình được thực hiện tại các trường đại học Vương quốc Anh.

Payne là thành viên của Hiệp hội Hoàng gia, Học viện Kỹ thuật Hoàng gia, Học viện Kỹ thuật Ấn Độ, Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Ấn Độ và Na Uy, IET (Anh), IoP (Anh) và Hiệp hội Quang học Hoa Kỳ. Trong số nhiều giải thưởng, ông đã được trao Huy chương Mountbatten của IEE (2001), Huy chương Kelvin của 8 tổ chức kỹ thuật lớn vì sự đột phá trong ứng dụng khoa học tới kỹ thuật (2004), Giải thưởng IEEE Photonics (2007), Giải thưởng Marconi (2008), Giải thưởng IEEE James Clerk Maxwell (2014) và Leibinger Zukunftspreis (2022).
Ngoài các thành tích nghiên cứu, Payne còn là một doanh nhân hàng đầu. Ông đã kết hợp sự tinh hoa từ kiến thức khoa học hàng đầu thế giới với các hoạt động thương mại, và là động lực đằng sau của một nhóm gồm 10 công ty khởi nghiệp ở khu vực lân cận, tạo ra lợi ích về kinh tế và việc làm cho người dân.

“Trở thành chủ nhân giải thưởng khoa học công nghệ có tầm vóc quốc tế là một điều tuyệt với đối với tôi, đặc biệt là trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển phần cứng. Không chỉ chú trọng vào những công trình khoa học mang tính thời sự, VinFuture là một giải thưởng khoa học có tầm nhìn bao quát, và ghi nhận xứng đáng mọi nỗ lực nghiên cứu đang tạo ra những thay đổi ý nghĩa đến cuộc sống của hàng triệu người. Đây chính là động lực truyền cảm hứng cho những nhà khoa học trong các lĩnh vực ít được chú ý. Nếu những nghiên cứu của họ góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn và phục vụ nhân loại, họ sẽ luôn được tôn vinh”

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Đến đầu những năm 1980, sợi quang được coi là tương lai cho viễn thông. Tuy nhiên, mặc dù tỷ lệ tổn thất thấp, tín hiệu quang học vẫn mờ dần đáng kể và không thể phát đi sau khoảng 100 km. Do đó, sợi quang phải được ngắt, tín hiệu quang được phát hiện và chuyển đổi thành tín hiệu điện. Sau đó, nó được khuếch đại trong một bộ khuếch đại điện thông thường trước khi được chuyển đổi trở lại thành tín hiệu quang trong một máy phát laser khác. ‘Bộ lặp’ điện này hoạt động khá giống một trạm thu phí trên đường cao tốc và chỉ giới hạn việc truyền tải ở một kênh quang. Người ta biết rằng các sợi quang học có thể đồng thời mang nhiều bước sóng quang độc lập (hoặc ‘màu sắc’) mà không trộn lẫn chúng, một quá trình được gọi là Ghép kênh phân chia bước sóng, hoặc WDM. Nhưng bộ lặp điện thấy tất cả các kênh chỉ là một tín hiệu quang và do đó sẽ xáo trộn chúng, làm cho các tín hiệu không thể phân biệt được. Để khắc phục nhược điểm nghiêm trọng này, cần có một bộ khuếch đại toàn quang thực tế có thể duy trì tính toàn vẹn của từng kênh quang và cho phép khai thác hết công suất của sợi quang.

Để giải quyết vấn đề này, vào năm1985, trong lĩnh vực sợi pha tạp đất hiếm, Payne đã lãnh đạo nhóm tại Đại học Southampton tập trung nghiên cứu và làm hồi sinh bước sóng viễn thông 55μm. Những báo cáo ban đầu từ nhóm Southampton này đã tạo động lực cho Desurvire, với tư cách là một chuyên gia về khuếch đại sợi quang học Raman khởi xướng nghiên cứu về Bộ khuếch đại sợi pha tạp Erbium (EDFA) tại Phòng thí nghiệm AT&T Bell. Năm 1987, các nhóm này đã xuất bản ba bài báo đầu tiên về EDFA cho thấy rõ tiềm năng đáng chú ý của nó như một bộ khuếch đại tăng cường có độ lợi cao để sử dụng trong giai đoạn sớm của internet cáp quang.

Hiệu ứng sau các báo cáo của các phòng thí nghiệm tại Southampton và Bell Labs liên tục mở rộng với tốc độ ngoạn mục sau đó nhanh chóng được cộng đồng quốc tế về điện tham gia; làm việc online đặt dấu chấm hết cho tất cả các công nghệ cạnh tranh giúp toàn thế giới chuyển sang một cuộc đua để thương mại hóa bộ khuếch đại mới. Chúng ta cũng nên ghi nhận những đóng góp quan trọng của Tập đoàn Điện báo và Điện thoại Nippon – NTT, Nhật Bản trong việc biến EDFA thành hiện thực thông qua công việc của họ về bơm diode.

Việc khám phá, phát minh và phát triển sớm các bộ khuếch đại sợi quang thực tế đã cách mạng hóa viễn thông hiện đại, cả về công suất (băng thông) và phạm vi toàn cầu. Internet không thể được triển khai nếu không có gần một tỷ km cáp quang mà ngày nay mang 99% lưu lượng truy cập internet. EDFA không chỉ sẽ khai thác đầy đủ băng thông cáp quang (khoảng 100 THz hoặc khoảng 500 Tbit / s tín hiệu mạch lạc) mở ra con đường “trên thực tế” đi tới Ghép kênh phân chia bước sóng – WDM, mà còn có mức tiêu thụ năng lượng cũng là tối thiểu, gần với giới hạn vật lý đặt ra.

Nền tảng của internet đã được thực hiện về mặt vật lý nhờ các liên kết cáp quang xuyên đại dương và lục địa, trong đó EDFA trong luồng tái tạo các tín hiệu thông tin cứ sau 50 – 100 km, mà không bị biến dạng cũng như tắc nghẽn dung lượng của băng thông cáp quang khổng lồ. Ở các hòn đảo xa xôi hoặc các khu vực ven biển, cấu hình đặc biệt của tên lửa đẩy EDFA và bộ tiền khuếch đại cho phép truyền internet trên hơn 300 km cáp quang thụ động, do đó cho phép người dân từ xa giao tiếp với tốc độ nhanh hơn rất nhiều so với cáp vệ tinh hoặc cáp ngầm trước đây.

Hiện tại, các liên kết cáp quang mới với bộ lặp EDFA đang được triển khai với tốc độ hơn 400M km mỗi năm, kết nối các khu vực đô thị, ngoại ô và làng mạc với phần còn lại của thế giới.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Trên quy mô toàn cầu, ở cả quy mô xuyên lục địa và vượt đại dương (ngoại trừ các khu vực nhỏ và dân cư thưa thớt được bao phủ bởi các vệ tinh), cho đến công nghệ kết nối cáp quang trực tiếp từ nhà mạng đến từng hộ gia đình hoặc doanh nghiệp Fibre-to-the-Home. Ngay cả mạng không dây (5G) cũng phụ thuộc vào mạng cáp quang cục bộ để truy cập và cấp nguồn ăng-ten. Nhân loại và xã hội, chính phủ, kinh tế, an ninh quốc phòng, và tất cả các dịch vụ viễn thông (công cộng, cá thể, doanh nghiệp hoặc các khu vực hạn chế) đều được cung cấp bởi World Wide Web.

MỨC ĐỘ THAY ĐỔI TÍCH CỰC

EDFA cho phép chuyển đổi các mạng toàn cầu trước đây bằng cách sử dụng các bộ lặp điện kiểu cũ bằng các bộ lặp toàn quang siêu tốc, không yêu cầu chuyển đổi từ ánh sáng sang điện. EDFA có khả năng tăng tín hiệu quang lên tới 10,000 lần với công suất 200 Tbit/s trong một sợi duy nhất. Nếu không có EDFA, Internet đã bị giới hạn ở dung lượng cáp khoảng 40-100 Gbit/s giữa các lục địa, dẫn tới có thể tăng đột biến về chi phí và thời gian chờ đợi. Mặc dù đã 35 năm tuổi, nhưng vẫn chưa có công nghệ nào có thể cạnh tranh với EDFA. WWW đã chuyển đổi cả xã hội và nền kinh tế, từ TCP/IP sang các dịch vụ online như e-mail, tệp đính kèm, bộ chứa đám mây, trung tâm dữ liệu, trang web và các dịch vụ khác. Điều này sẽ không thể thực hiện được nếu không có EDFA cần thiết cho phần cứng truyền tải internet. Ngày nay, các liên kết sợi quang mới đang được triển khai trên toàn thế giới với tốc độ hàng năm hơn 400 triệu km – gấp hai mươi lần tốc độ âm thanh! Và mỗi năm WWW truyền gần 5,000 Petabyte (5 triệu Gigabyte) đi qua EDFA cho mỗi 50 – 100 km của bất kỳ quãng đường cáp quang nào.

TIỂU SỬ

Chủ tịch, Giám đốc điều hành và Chủ tịch Tập đoàn Sáng kiến Nghiên cứu Quốc gia (CNRI)

Tiến sĩ Robert Elliot (Bob) Kahn, sinh ngày 23/12 /1938, là kỹ sư và nhà khoa học máy tính người Mỹ – người đã cùng với Vint Cerf phát minh ra giao thức điều khiển truyền dẫn (TCP) và Giao thức Internet (IP), tạo nên kiến trúc cơ bản ở trung tâm của Internet. Kahn đã đặt nền móng kiến trúc mở cho giao thức TCP/IP, mang đến cho Internet một trong những tính năng đặc biệt nhất và lợi thế nổi trội.

Năm 1964, Kahn nhận bằng TS. Kỹ thuật điện tại Đại học Princeton và làm việc tại AT&T Bell Labs. Năm 1966, ông tham gia Viện Công nghệ Massachusetts – MIT với tư cách là Trợ lý Giáo sư Khoa Kỹ thuật điện. Sau đó, ông gia nhập Bolt Beranek và Newman, nơi ông chịu trách nhiệm thiết kế hệ thống của ARPANET, được coi là tiền thân của Internet, do Cơ quan Dự án Nghiên cứu Nâng cao Quốc phòng (DARPA) tài trợ. Mạng lưới được xây dựng dựa trên một kiến trúc hoàn toàn khác được gọi là chuyển mạch gói, trong đó các thông điệp được chia thành nhiều “gói” di chuyển độc lập qua nhiều mạch khác nhau đến đích chung.

Từ 1968 Tiến sĩ Kahn làm việc trong dự án ARPANET tại BBN, trước khi gia nhập Văn phòng Kỹ thuật Xử lý Thông tin (IPTO) tại DARPA vào 1972. Ông tổ chức cuộc trình diễn ARPANET đầu tiên kết nối với 12 máy tính khác nhau tại hội nghị ICCC ở Washington DC. Buổi trình diễn đã trở thành sự kiện bước ngoặt cho thấy công nghệ ‘chuyển đổi gói’ – chuyển các mẩu dữ liệu nhỏ qua các mạng khác nhau, đã trở thành hiện thực và một kỷ nguyên mới của giao tiếp máy tính đã ra đời.

Kahn đã hình thành ý tưởng về mạng kiến trúc mở. Ông là người đồng phát minh ra các giao thức TCP/IP và chịu trách nhiệm tạo ra Chương trình Internet của DARPA. TS. Kahn cũng đặt ra thuật ngữ Cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia (NII) vào giữa những năm 1980, sau này được biết đến rộng rãi hơn với cái tên Siêu xa lộ thông tin. TS. Kahn sau đó trở thành Giám đốc IPTO, nơi trong nhiệm kỳ 13 năm, ông đã lãnh đạo các sáng kiến điện toán chiến lược lớn của chính phủ Hoa Kỳ. Năm 1986, TS. Kahn rời DARPA để thành lập Tập đoàn Sáng kiến Nghiên cứu Quốc gia (CNRI), một tập đoàn phi lợi nhuận, và ông hiện là Chủ tịch, Giám đốc điều hành và Chủ tịch của Tập đoàn này.

Trong công việc gần đây, TS. Kahn đã phát triển khái niệm kiến trúc đối tượng kỹ thuật số như một thành phần quan trọng của NII. Khái niệm này đang cung cấp một khuôn khổ cho khả năng tương tác của các hệ thống thông tin không đồng nhất và đang được sử dụng trong nhiều ứng dụng như Digital Object Identifier (DOI). Ông là người đồng phát minh ra các chương trình Knowbot, tác nhân phần mềm di động trên môi trường mạng.

Kahn đã được công nhận rộng rãi là người tiên phong trong internet. Ông là người nhận Huân chương Công nghệ Quốc gia năm 1997, Giải thưởng Charles Stark Draper năm 2001 và Giải thưởng Hoàng tử Asturias năm 2002. Năm 2004, ông đã chia sẻ Giải thưởng ACM Turing với TS. Cerf. Năm 2005, ông nhận được Huân chương Tự do của Tổng thống và năm 2008, ông nhận được Giải thưởng Nhật Bản. Năm 2013, Kahn là một trong năm nhà tiên phong về Internet và Web được trao Giải thưởng Nữ hoàng Elizabeth đầu tiên về Kỹ thuật. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng và là thành viên của Viện Kỹ sư Điện và Điện tử và Bảo tàng Lịch sử Máy tính trong số những người khác. Ông là thành viên của Học viện Kỹ thuật Quốc gia và đã được nhận giải Nhà phát minh quốc gia Hall of Fame.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Cùng với Tiến sĩ Vinton Cerf, Tiến sĩ Kahn đã dẫn dắt việc thiết kế và triển khai Giao thức Điều khiển Truyền dẫn và Giao thức Internet (TCP/IP), là cơ của Internet hiện tại. Họ đã xây dựng các nguyên tắc thiết kế cơ bản của mạng, các TCP/IP được chỉ định và tạo mẫu, đồng thời giám sát việc triển khai của giao thức trở thành tiêu chuẩn toàn cầu cho internet.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

World Wide Web có quy mô tác động trên toàn cầu và phổ biến trên tất cả các lĩnh vực và tầng lớp xã hội. Nó là nền tảng cho mọi hoạt động xử lý thông tin, truyền thông trên toàn thế giới và mọi hoạt động kinh tế – xã hội ngày nay đều được xây dựng trên web.

MỨC ĐỘ THAY ĐỔI TÍCH CỰC

World Wide Web đã cho phép hợp tác toàn cầu trên mọi khía cạnh của xã hội, công nghiệp, phát triển kinh tế, phương tiện truyền thông và giao tiếp và quản trị. Nó là động lực thúc đẩy cho mọi hoạt động hàng ngày của con người ở cấp độ cá nhân và xã hội.

TIỂU SỬ

Phó Chủ tịch Thales Technical Fellow và Cố vấn khoa học tại Thales Research and Technology. Trước đây, ông đã từng giữ các vị trí tại Đại học Stanford, Phòng thí nghiệm AT&T Bell, Đại học Columbia và Alcatel. Hiện ông là Cố vấn Khoa học tại Công ty nghiên cứu và công nghệ Thales (TRT) – Pháp

Emmanuel Desurvire (Ph.D, Sc.D, IEEE Fellow, Alcatel-Lucent Fellow và VP Thales Technical Fellow) sinh ngày 07/06/1955, quốc tịch Pháp.

Ông đã lấy bằng Thạc sĩ vật lý lý thuyết tại đại học Pierre & Marie Curie ở Paris, sau đó lấy bằng TS. Vật lý ứng dụng của Đại học Nice, Pháp. Luận án TS. của ông liên quan đến các bộ khuếch đại sợi quang Raman pha tạp Germanium ở bước sóng cận hồng ngoại có thể giúp ứng dụng cho viễn thông trong tương lai.

Ông hiện là Cố vấn Khoa học tại Công ty nghiên cứu và công nghệ Thales (TRT) – Pháp sau khi đã dẫn dắt nhóm nghiên cứu này trong liên tiếp 5 năm.

Ông đã từng là nghiên cứu sinh sau TS. tại Phòng thí nghiệm Ginzton của Đại học Stanford, nơi tiên phong nghiên cứu về các đường trễ sợi quang khuếch đại Raman và con quay hồi chuyển sợi tuần hoàn dựa trên giao thoa kế Sagnac. Sau đó, ông trở thành Chủ nhiệm Dự án tại Phòng thí nghiệm AT&T Bell, Crawford Hill Labs, nơi ông khởi xướng nghiên cứu đầu tiên về EDFA, dựa trên bí quyết của Murray Hill về sợi pha tạp đất hiếm cho các ứng dụng cảm biến và Phó GS. tại Đại học Columbia Khoa Kỹ thuật điện, nơi ông dạy các khóa học đầu tiên về hệ thống sóng ánh sáng khuếch đại đường dài

Tại Alcatel, đầu tiên ông đảm nhiệm vị trí Trưởng phòng thí nghiệm dẫn truyền cáp biển tại Trung tâm nghiên cứu doanh nghiệp, sau đó trở thanhd Giám đốc dự án phát triển ghép kênh phân chia bước sóng 40 Gbit/s trong Phòng Quang học, sau đó là Giám đốc Học viện Kỹ thuật Alcatel.

Ông là tác giả của hơn 200 công trình kỹ thuật, 39 bằng sáng chế và 5 cuốn sách tham khảo về Bộ khuếch đại sợi pha tạp Erbi (EDFA), Viễn thông toàn cầu và Lý thuyết thông tin cổ điển hay lượng tử, và ông là thành viên đầu tiên của Ban biên tập Tạp chí kỹ thuật ‘Công nghệ sợi quang’ xuất bản từ năm 1994.

Với công trình tiên phong của mình về EDFA, ông đã nhận được nhiều sự công nhận bao gồm Huy chương Benjamin Franklin năm 1998 về Kỹ thuật (cùng với David Payne), Giải thưởng Thành tựu Khoa học William Streifer năm 2005; năm 2007, Giải thưởng IEEE / LEOS John Tyndall, Giải thưởng “Kỹ sư của năm” của Hội đồng Kỹ sư và Nhà khoa học Quốc gia Pháp và Giải thưởng Viễn thông Pháp của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (Pháp). Ông cũng là người đạt giải thưởng Công nghệ Thiên niên kỷ năm 2008 (với David Payne & Randy Giles), và Giải thưởng Nhà phát minh Châu Âu năm 2011.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Công nghệ mạng toàn cầu là hành trình nhiều thập kỷ bao gồm các phát minh khác nhau để kiến tạo nên mạng Internet ngày nay.

Khởi đầu là Giao thức Điều khiển Truyền dẫn và Giao thức Internet (TCP/IP) – cơ sở cho internet hiện tại của Tiến sĩ Vinton Gray Cerf và Tiến sĩ Robert Elliot Kahn. Tiếp theo là phát minh về Bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium (EFDA) của Giáo sư Sir David Neil Payne và Tiến sĩ Emmanuel Desurvire giúp việc dẫn truyền internet với tốc độ ổn định trở nên khả thi trên phạm vi toàn thế giới nhờ thiết kế sợi quang, bộ khuếch đại quang học, sợi chuyên dụng, bộ laser và khuếch đại công suất cao. Phát minh của Sir Timothy John Berners-Lee – tác giả của trình duyệt web đầu tiên World Wide Web với việc thiết lập ba tiêu chuẩn internet quan trọng bao gồm: HTML, HTTP và URIs đã giúp việc chia sẻ và sử dụng tài nguyên thông tin trên toàn thế giới trở nên liền mạch nhờ internet.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Trên quy mô toàn cầu, ở cả quy mô xuyên lục địa và vượt đại dương (ngoại trừ các khu vực nhỏ và dân cư thưa thớt được bao phủ bởi các vệ tinh), cho đến công nghệ kết nối cáp quang trực tiếp từ nhà mạng đến từng hộ gia đình hoặc doanh nghiệp Fibre-to-the-Home. Ngay cả mạng không dây (5G) cũng phụ thuộc vào mạng cáp quang cục bộ để truy cập và cấp nguồn ăng-ten. Nhân loại và xã hội, chính phủ, kinh tế, an ninh quốc phòng, và tất cả các dịch vụ viễn thông (công cộng, cá thể, doanh nghiệp hoặc các khu vực hạn chế) đều được cung cấp bởi World Wide Web.

MỨC ĐỘ THAY ĐỔI TÍCH CỰC

EDFA cho phép chuyển đổi các mạng toàn cầu trước đây bằng cách sử dụng các bộ lặp điện kiểu cũ bằng các bộ lặp toàn quang siêu tốc, không yêu cầu chuyển đổi từ ánh sáng sang điện. EDFA có khả năng tăng tín hiệu quang lên tới 10,000 lần với công suất 200 Tbit/s trong một sợi duy nhất. Nếu không có EDFA, Internet đã bị giới hạn ở dung lượng cáp khoảng 40-100 Gbit/s giữa các lục địa, dẫn tới có thể tăng đột biến về chi phí và thời gian chờ đợi. Mặc dù đã 35 năm tuổi, nhưng vẫn chưa có công nghệ nào có thể cạnh tranh với EDFA. WWW đã chuyển đổi cả xã hội và nền kinh tế, từ TCP/IP sang các dịch vụ online như e-mail, tệp đính kèm, bộ chứa đám mây, trung tâm dữ liệu, trang web và các dịch vụ khác. Điều này sẽ không thể thực hiện được nếu không có EDFA cần thiết cho phần cứng truyền tải internet. Ngày nay, các liên kết sợi quang mới đang được triển khai trên toàn thế giới với tốc độ hàng năm hơn 400 triệu km – gấp hai mươi lần tốc độ âm thanh! Và mỗi năm WWW truyền gần 5,000 Petabyte (5 triệu Gigabyte) đi qua EDFA cho mỗi 50 – 100 km của bất kỳ quãng đường cáp quang nào.

TIỂU SỬ

Phó chủ tịch kiêm trưởng nhóm truyền bá Internet của Google; Chủ tịch Hiệp hội máy tính Quốc tế (ACM)

Vinton Gray Cerf, sinh ngày 23 tháng 6 năm 1943 ở New Haven, Connecticut, là một nhà khoa học máy tính người Mỹ, một trong những ‘cha đẻ của Internet’. Ông lấy bằng Cử nhân Toán học tại Đại học Stanford và bằng Thạc sĩ (1970), TS. Khoa học máy tính (1972) tại Đại học California, Los Angeles – UCLA năm 1972, nơi ông gặp Bob (Robert) Kahn và làm việc tại ARPANET. Khi còn là sinh viên tại UCLA, Cerf đã tham gia sâu vào cuộc thảo luận và phát triển đang diễn ra của ARPANET. Cerf sau đó chuyển đến Cơ quan Dự án Nghiên cứu Nâng cao (DARPA) của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.

Cerf làm Trợ lý Giáo sư tại Đại học Stanford từ 1972 đến 1976, nơi ông tiến hành nghiên cứu về các giao thức kết nối mạng gói. TS. Cerf đã làm việc cùng với TS. Kahan để xây dựng các nguyên tắc thiết kế cơ bản của mạng, chỉ định TCP/IP để đáp ứng các yêu cầu này, nguyên mẫu TCP/IP và phối hợp một số triển khai TCP/IP ban đầu. Cùng với TS. Vinton Cerf, TS. Kahn đã lãnh đạo việc thiết kế và triển khai Giao thức điều khiển truyền dẫn và Giao thức Internet (TCP/IP) là cơ sở cho internet hiện tại. Họ đã xây dựng các nguyên tắc thiết kế cơ bản của mạng, TCP/IP được cụ thể hóa và tạo nguyên mẫu để đáp ứng các yêu cầu này và giám sát việc triển khai giao thức cho phép trở thành tiêu chuẩn toàn cầu cho internet.

Năm 1976, ông gia nhập Cơ quan Dự án Nghiên cứu Tiên tiến Quốc phòng Hoa Kỳ (DARPA) với tư cách là giám đốc chương trình tại Văn phòng Kỹ thuật Xử lý Thông tin (IPTO). Ông làm việc ở đó cho đến năm 1982, nơi ông tài trợ cho nhiều nhóm khác nhau để phát triển TCP/IP, gói tin adio(PRNET), gói tin vệ tinh (SATNET) và công nghệ bảo mật gói tin.

Cerf rời ARPA vào năm 1982 để trở thành Phó chủ tịch Dịch vụ Thông tin Kỹ thuật số tại MCI Communications Corp., nơi ông đã tạo ra MCI Mail. Cerf đã sắp xếp để MCI Mail trở thành dịch vụ email thương mại đầu tiên sử dụng Internet vào năm 1989. Cerf sau đó trở lại MCI với tư cách là Phó Chủ tịch Cấp cao từ năm 1994-2005. Năm 2005, TS. Cerf gia nhập Google với tư cách là Phó chủ tịch và Giám đốc Truyền giáo Internet. Ông được Tổng thống Obama bổ nhiệm phục vụ trong Hội đồng Khoa học Quốc gia bắt đầu từ tháng 2 năm 2013. Cerf là thành viên của nhiều tổ chức và là thành viên của Học viện Kỹ thuật Quốc gia Hoa Kỳ. Cerf đã nhận được giải Nhà phát minh quốc gia Hall of Fame và nhiều giải ghi nhận khả năng lãnh đạo và đóng góp của ông cho internet.

Cerf đã từng là Phó Chủ tịch của Dịch vụ thông tin kỹ thuật số và Tổng công ty các sáng kiến ​​nghiên cứu quốc gia MCI (CNRI). Ông là Chủ tịch sáng lập của Hiệp hội Internet và từng là Chủ tịch Ủy ban thỉnh giảng về công nghệ tiên tiến của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Hoa Kỳ. Ông là thành viên của Ủy ban Cố vấn Công nghệ Thông tin của Tổng thống Hoa Kỳ (PITAC) và tiếp tục tham dự các ủy ban an ninh mạng.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Cùng với Tiến sĩ Vinton Cerf, Tiến sĩ Kahn đã dẫn dắt việc thiết kế và triển khai Giao thức Điều khiển Truyền dẫn và Giao thức Internet (TCP/IP), là cơ của Internet hiện tại. Họ đã xây dựng các nguyên tắc thiết kế cơ bản của mạng, các TCP/IP được chỉ định và tạo mẫu, đồng thời giám sát việc triển khai của giao thức trở thành tiêu chuẩn toàn cầu cho internet.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

World Wide Web có quy mô tác động trên toàn cầu và phổ biến trên tất cả các lĩnh vực và tầng lớp xã hội. Nó là nền tảng cho mọi hoạt động xử lý thông tin, truyền thông trên toàn thế giới và mọi hoạt động kinh tế – xã hội ngày nay đều được xây dựng trên web.

MỨC ĐỘ THAY ĐỔI TÍCH CỰC

World Wide Web đã cho phép hợp tác toàn cầu trên mọi khía cạnh của xã hội, công nghiệp, phát triển kinh tế, phương tiện truyền thông và giao tiếp và quản trị. Nó là động lực thúc đẩy cho mọi hoạt động hàng ngày của con người ở cấp độ cá nhân và xã hội

TIỂU SỬ

• Nhà đồng sáng lập và Giám đốc công nghệ của Inrupt Inc.
• Giáo sư Khoa khoa học máy tính, Đại học Oxford, Anh
• Giám đốc sáng lập Quỹ World Wide Web
• Giáo sư danh dự tại Viện Công nghệ Massachusetts
• Giám đốc World Wide Web Consortium.

Ngài Timothy Berners-Lee (sinh ngày 08/06/1955) là nhà khoa học máy tính người Anh và nổi tiếng với tư cách là người phát minh ra World Wide Web. Được tạp chí Time vinh danh trong “100 người quan trọng nhất của thế kỷ 20”, ông là người sáng lập và Giám đốc của World Wide Web Consortium (W3C) và Quỹ World Wide Web với sứ mệnh phục vụ nhân loại.

Ông đồng sáng lập và là Chủ tịch Viện dữ liệu Mở London, đồng thời là giáo sư Khoa học Máy tính tại Đại học Oxford, và Giáo sư danh dự tị Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Vào tháng 4 năm 2017, Ngài Tim nhận giải thưởng Turing được coi là “Giải thưởng Nobel về Khoa học máy tính”. Năm 2004, Ngài Tim được phong tước hiệp sĩ bởi Nữ hoàng Elizabeth và năm 2007, ông được trao tặng Huân chương Công trạng. Ông là Thành viên của Hiệp hội Hoàng gia và là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ và Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC

Ngài Tim Berners-Lee đã phát minh ra World Wide Web, viết trình duyệt web đầu tiên, dẫn thiết kế và thiết lập ba tiêu chuẩn web quan trọng – HTML, HTTP và URI, cho việc chia sẻ và sử dụng liền mạch tất cả các nguồn thông tin trên toàn thế giới trên web.

Năm 1980, khi đang làm việc với tư cách là một nhà thầu độc lập tại CERN, một phòng thí nghiệm Vật lý Hạt tại châu Âu, Ngài Tim đã xây dựng một hệ thống theo dõi thông tin nguyên mẫu có tên là ENQUIRE. Năm 1989 Berners-Lee đề xuất World Wide Web (WWW) một hệ thống siêu văn bản toàn cầu cho phép chia sẻ thông tin trên nhiều mạng, máy tính và quốc gia khác nhau. Sau đó, ông đã phát triển thành công máy chủ web và trình duyệt web đầu tiên vào năm 1990.

Năm 1994, ông đã thành lập World Wide Web Consortium (W3C), một tổ chức quốc tế quản lý sự phát triển Web và sự phát triển của các công nghệ có thể tương tác để phát huy hết tiềm năng của Web. Năm 2009, ông đồng sáng lập và là Giám đốc của Tổ chức World Wide Web để điều phối các nỗ lực nhằm phát huy tiềm năng của Web để mang lại lợi ích cho nhân loại. Năm 2012, anh đồng sáng lập và là chủ tịch của Viện dữ liệu mở London, một công ty tư nhân phi lợi nhuận với sứ mệnh kết nối, trang bị và truyền cảm hứng cho mọi người trên khắp thế giới đổi mới bằng dữ liệu.

Ông là người đồng sáng lập và Giám đốc công nghệ của Inrupt.com, một công ty khởi nghiệp công nghệ sử dụng, quảng bá và triển nền tảng Solid mã nguồn mở (từ SOcial LInked Data) nhằm mục đích cung cấp cho người dùng quyền kiểm soát và dữ liệu của họ, đồng thời tạo thành lớp tiếp theo của Web.

Solid là một bước tiến tới một thế giới trong đó người dùng có thể kiểm soát dữ liệu của chính họ. Solid tập trung tìm hiểu các kỹ thuật và công nghệ phi tập trung có tác động thay đổi xã hội.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

World Wide Web có quy mô tác động trên toàn cầu và phổ biến trên tất cả các lĩnh vực và tầng lớp xã hội. Nó là nền tảng cho mọi hoạt động xử lý thông tin, truyền thông trên toàn thế giới và mọi hoạt động kinh tế – xã hội ngày nay đều được xây dựng trên web.

MỨC ĐỘ THAY ĐỔI TÍCH CỰC

World Wide Web đã cho phép hợp tác toàn cầu trên mọi khía cạnh của xã hội, công nghiệp, phát triển kinh tế, phương tiện truyền thông và giao tiếp và quản trị. Nó là động lực thúc đẩy cho mọi hoạt động hàng ngày của con người ở cấp độ cá nhân và xã hội.

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Trung tâm Khoa học nano Năng lượng tại Phòng thí nghiệm Berkeley, Đại học California, Berkeley, Hoa Kỳ.

Giáo sư Omar M. Yaghi sở hữu bằng Cử nhân Khoa học từ Đại học Bang New York tại Albany năm 1985 và bằng Giáo sư ngành Hóa học Vô cơ của Đại học Illinois tại Urbana-Champaign (1990). Ông tiếp tục với chương trình Nghiên cứu sinh Sau Giáo sư của NSF tại Đại học Harvard (1990-92).

Ông bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là Giáo sư trợ lý vào năm 1992 tại Đại học Bang Arizona và chuyển đến Đại học Michigan tại Ann Arbor với vai trò Giáo sư Hóa học Robert W. Parry vào năm 1999, sau đó chuyển tới Đại học California tại Los Angeles (UCLA) vào năm 2006 với chức vụ Giáo sư Hóa học và Giáo sư tước hiệu Irving Christopher S. Foote. và Giáo sư Jean Stone các môn Khoa học Vật lý.

Từ năm 2012, ông là Giáo sư tước hiệu James and Neeltje Tretter Chủ nhiệm bộ môn Hóa học tại Đại học California, Berkeley. Ông là Giám đốc sáng lập của Viện Khoa học Toàn cầu Berkeley và là Đồng Giám đốc của Viện Khoa học Nano Năng lượng Kavli, và Liên minh Nghiên cứu California của BASF.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐOẠT GIẢI | VẬT LIỆU KHUNG KIM LOẠI HỮU CƠ

Giáo sư Omar M. Yaghi đã được trao giải thưởng này cho các tiến bộ khoa học đến từ công trình nghiên cứu tiên phong của ông trong việc khám phá và phát triển khung hữu cơ kim loại và vật liệu khung hữu cơ cộng hóa trị có tiềm năng cải thiện cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người.

Vào năm 1995, Giáo sư Yaghi đã báo cáo về việc điều chế và kết tinh thành công khung xốp liên kết bền vững đầu tiên, loại vật liệu xốp này mang tên là khung kim – cơ (MOFs) và đã nhanh chóng được sử dụng rộng rãi. Phương pháp tiếp cận liên kết bền vững của ông với các ion kim loại được tham gia bởi các liên kết hữu cơ tích điện được minh chứng bởi cacboxylat và sau đó là bằng chứng về độ xốp MOF vào năm 1998, cũng như các khám phá về độ xốp cực cao của chúng vào năm 1999, đã tạo ra một phản ứng dây chuyền trên toàn thế giới dẫn đến sự phát triển của hóa học dạng lưới và các tính chất liên quan. Năm 2005, Tiến sỹ Omar M. Yaghi đã mở rộng cách tiếp cận của mình để thiết kế và kết tinh các khung hữu cơ cộng hóa trị 2D đầu tiên (COF) và khung COF 3D vào năm 2007. Hóa học MOF và COF hiện đang được ứng dụng trên toàn thế giới.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Phát minh của Giáo sư Yaghi về MOF và COF giúp chúng ta có được không khí sạch hơn, năng lượng sạch hơn và nước sạch hơn. Máy thu hoạch nước MOF của Giáo sư Yaghi đã được chứng minh là có tiềm năng cung cấp nước sạch ở bất kỳ đâu vào bất kỳ thời điểm nào trong năm và từ đó giúp cộng đồng có được sự tự chủ về nước sạch.

Các cấu trúc dạng nano này có thể được sử dụng để thu nhận, lưu trữ, phân tách và kiểm soát về mặt hóa học của nhiều loại khí và phân tử. Chúng mang lại một loạt các ứng dụng tiềm năng hỗ trợ quá trình chuyển đổi để đạt được một tương lai không sản sinh thêm carbon, cũng như ứng dụng trong các lĩnh vực tinh chế, xúc tác và cảm biến.

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Viện Sáng kiến các thiết bị đeo điện tử Stanford (eWEAR), Đại học Stanford, Hoa Kỳ

Giáo sư Bao tốt nghiệp bằng Tiến sĩ Hóa học tại Đại học Chicago năm 1995, sau đó gia nhập Phòng Nghiên cứu Vật liệu của Bell Labs, Lucent Technologies, nơi bà đạt danh hiệu Kỹ thuật viên Xuất sắc vào năm 2001.

Giáo sư Bao sau đó gia nhập Đại học Stanford vào năm 2004 và hiện là Giáo sư tước hiệu K.K. Lee về Kỹ thuật Hóa học, được bổ nhiệm danh dự tại Khoa Hóa học và Khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu. Giáo sư Bao là Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật Hóa học từ năm 2018 và là Trưởng Khoa Sáng kiến ​​Thiết bị đeo điện tử (eWEAR) tại Stanford. Bà cũng là giảng viên trực thuộc của Viện Precourt, Viện Woods, ChEM-H, Bio-X và là điều tra viên của Chan-Zuckerberg BioHub. Giáo sư Bao hiện có hơn 700 ấn phẩm được trích dẫn và hơn 100 bằng sáng chế của Hoa Kỳ.

Giáo sư Bao đã được bầu làm thành viên của một số học viện danh tiếng, bao gồm Học viện Kỹ thuật Quốc gia Hoa Kỳ, Học viện Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ và Học viện Quốc gia Hoa Kỳ dành cho Các nhà nghiên cứu Phát minh. Bà đã từng là thành viên Ban Giám đốc Điều hành của Hiệp hội Nghiên cứu Vật liệu và Thành viên Ban Chấp hành của Khối Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu Polyme tại Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ. Bà cũng từng giữ vai trò Phó tổng biên tập cho Tạp chí Hóa học của Hiệp hội Hoàng gia, Khoa học Hóa học, Đánh giá Polyme và Kim loại Tổng hợp.

Giáo sư Bao được bầu làm thành viên của nhiều hiệp hội khoa học như AAAS, ACS, MRS, SPIE, ACS POLY và ACS PMSE. Minh chứng cho những thành tựu khoa học của bà là rất nhiều giải thưởng gần đây bao gồm: Giải thưởng Hóa học Vật liệu 2022 của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ (ACS), Giải thưởng trung kỳ sự nghiệp của Hiệp hội Nghiên cứu Vật liệu năm 2021, Giải thưởng Alpha Chi Sigma của Viện Kỹ sư Hóa học Hoa Kỳ năm 2021, Giải thưởng ACS Central Science Disruptor và Giải thưởng Nhà khoa học đổi mới năm 2020, Huy chương ACS Gibbs năm 2020, Huy chương Wilohelm Exner của Bộ trưởng Bộ Khoa học Liên bang Áo năm 2018, Giải L’Oreal UNESCO dành cho Phụ nữ trong Giải thưởng Khoa học Bắc Mỹ năm 2017.

Bên cạnh nghiên cứu học thuật, Giáo sư Bao còn có một số công ty được đầu tư ở Thung lũng Silicon, trong đó bà là một trong những người sáng lập và thành viên hội đồng quản trị của Công ty C3 Nano và PyrAmes.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐOẠT GIẢI | THIẾT BỊ THEO DÕI SỨC KHỎE GIAO DIỆN SINH HỌC CÓ THỂ MANG TRÊN NGƯỜI

Giáo sư Bao đã được trao Giải thưởng này cho những tiến bộ khoa học từ công trình tiên phong của bà về:

(i) sự phát triển của thiết bị điện tử lấy cảm hứng từ da và

(ii) các ứng dụng của chúng cho một loạt các lĩnh vực y tế và năng lượng. Từ khía cạnh khoa học cơ bản, bà cũng đã phát triển một loạt các khái niệm thiết kế phân tử mới cho các vật liệu điện tử hữu cơ và các phương pháp chế tạo.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Công ty khởi nghiệp C3 Nano Inc do Giáo sư Bao đồng sáng lập, đang trong quá trình thương mại hóa vật liệu điện cực trong suốt (mực và phim) cho bảng cảm ứng của màn hình lớn, điện thoại di động gập và bảng tương tác trên ô tô. Bên cạnh đó là các ứng dụng trong chiếu sáng OLED, màn hình OLED, pin mặt trời và các thiết bị y tế.

Một công ty khởi nghiệp khác mà Giáo sư Bao đồng sáng lập, Công ty PyrAmes cũng đồng thời đang trong quá trình đưa ra thị trường loại máy đo huyết áp có thể đeo liên tục và không xâm lấn. FDA gần đây đã nhận định sản phẩm dành cho trẻ sơ sinh của công ty là một “thiết bị đột phá”.

Việc giáo sư Bao tạo ra các vật liệu hữu cơ mới với các chức năng mô phỏng da như khả năng co giãn, tự phục hồi và phân hủy sinh học, đang thay đổi cách con người tương tác với thiết bị điện tử. Chúng cho phép thiết bị điện tử giao tiếp xuyên suốt với cơ thể con người. Chúng có thể được sử dụng cho các thiết bị điện tử dạng đeo được và cấy ghép.

Từ vật liệu đến mạch tích hợp, một lỗ hổng lớn là các phương pháp chế tạo nói chung dựa trên sự hiểu biết về tương tác hóa học và điện tử giữa các vật liệu nhiều lớp và quang hóa để tạo hình từng lớp mà không làm suy giảm bất lợi các đặc tính điện tử. Giáo sư Bao phát hiện ra mạch điện tử hữu cơ co giãn đầu tiên đánh dấu điểm khởi đầu của mạch tích hợp polyme co giãn được.

Giáo sư Bao đã đưa ra khái niệm và cách thức nền tảng để hợp nhất da điện tử nhân tạo với cơ thể người. Bà đã hiện thực hóa phát minh da điện tử đầu tiên, với các cơ quan thụ cảm cơ học nhân tạo, tạo ra các tín hiệu xung điện có thể được sử dụng trực tiếp để kích thích não bộ.

Giáo sư Bao đã chứng minh thành công việc sử dụng các cảm biến điện tử lấy cảm hứng từ da trong các thiết bị robot gắp nhặt, giúp tăng cường đáng kể khả năng cầm nắm và thao tác với các vật thể nhỏ, dễ vỡ mà không gây ra hư hại.

Giáo sư Bao đã phát minh ra “BodyNet”, một loại thẻ mềm tích hợp không dây bao gồm các cảm biến, màn hình và các thiết bị thông minh có thể được gắn hoặc cấy ghép vào cơ thể người. Chúng bao gồm máy đo áp suất nội sọ, máy đo lưu lượng máu và các phương tiện để theo dõi chuyển động của cơ thể.

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Trung tâm Nghiên cứu Chương trình AIDS ở Nam Phi (CAPRISA), Trường Y khoa Nelson R. Mandela, Đại học KwaZulu-Natal & Khoa Dịch tễ học, Trường Y tế Công cộng Mailman, Đại học Columbia, Hoa Kỳ.

Giáo sư Salim S. Abdool Karim, Thành viên Hiệp hội Hoàng gia, là một nhà dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm uy tín và được biết đến rộng rãi bởi những đóng góp của mình trong việc phòng ngừa và điều trị HIV. Giáo sư cũng nằm trong top đầu bảng xếp hạng của Web of Science dành cho các nhà khoa học được trích dẫn thường xuyên nhất trên thế giới.

Giáo sư hiện giữ cương vị Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chương trình AIDS ở Nam Phi (CAPRISA) và là Giáo sư Y tế Toàn cầu tại Đại học Columbia, đồng thời nắm giữ vai trò Phó hiệu trưởng (Nghiên cứu) tại Đại học KwaZulu-Natal (Durban), Giáo sư bổ trợ ngành Y khoa tại Đại học Cornell (New York), và Giáo sư bổ trợ ngành Miễn dịch học và Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Harvard (Boston, Hoa Kỳ).

Giáo sư đã đóng vai trò đi đầu trong cuộc chiến chống lại đại dịch của Nam Phi trong cương vị Chủ tịch Ủy ban Cố vấn Bộ trưởng Nam Phi về Covid-19.

Ở cấp độ quốc tế, Giáo sư cũng là thành viên của Lực lượng đặc nhiệm Châu Phi về Coronavirus, Ủy ban Lancet về Covid-19 và Ủy ban Châu Phi về Covid-19.

Năm 2020, Giáo sư Salim S. Abdool Karim nhận được Giải thưởng Maddox cho công trình bảo vệ khoa học trong cả đại dịch HIV và Covid-19 và tích cực giải quyết thông tin sai lệch.

Giáo sư cũng là thành viên của Hội đồng Khoa học của WHO và phục vụ trong ủy ban cố vấn khoa học về sức khỏe toàn cầu tại Quỹ Bill và Melinda Gates, đồng thời là thành viên của Học viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ và Hiệp hội Hoàng gia.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐẠT GIẢI | ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG TRƯỚC PHƠI NHIỄM BẰNG THUỐC KHÁNG VI-RÚT NGĂN NGUY CƠ LÂY NHIỄM HIV

Vợ chồng Tiến sĩ Abdool Karim đã dẫn đầu một thử nghiệm lâm sàng mang tính bước ngoặt cung cấp bằng chứng ban đầu vào năm 2010 về thuốc kháng vi-rút với tác dụng ngăn chặn lây truyền HIV qua đường tình dục. Họ đã chứng minh rằng gel tenofovir ngăn ngừa lây nhiễm HIV và mụn rộp sinh dục ở phụ nữ. Nghiên cứu của họ đã cung cấp bằng chứng cho khả năng ngăn ngừa lây nhiễm HIV của tenofovir, từ đó đặt nền tảng cho việc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) như một phương pháp phòng ngừa HIV.

Vào năm 2015, WHO đã khuyến nghị PrEP cùng với tenofovir uống hàng ngày như một biện pháp phòng ngừa HIV tiêu chuẩn cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao. PrEP hiện đã có mặt tại nhiều quốc gia trên toàn thế giới, góp phần vào công cuộc phòng chống HIV trên toàn cầu. Việc giảm thiểu các ca nhiễm HIV mới ở phụ nữ không chỉ làm giảm nhu cầu điều trị bằng thuốc kháng vi-rút mà còn làm giảm nguy cơ nhiễm HIV ở thế hệ con cái của họ khi mới sinh

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Phụ nữ trẻ tuổi là đối tượng có tỷ lệ nhiễm HIV cao nhất ở châu Phi – châu lục chiếm 70% gánh nặng HIV toàn cầu. Ngăn ngừa lây nhiễm HIV ở phụ nữ trẻ là chìa khóa để phá vỡ chu kỳ lây truyền HIV, vốn là nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ nhiễm HIV cao ở châu lục này.

Những khám phá này mang tính nổi bật, với tác động sâu sắc trong việc phòng chống HIV trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Trung tâm Nghiên cứu Chương trình AIDS ở Nam Phi (CAPRISA), Trường Y khoa Nelson R. Mandela, Đại học KwaZulu-Natal & Khoa Dịch tễ học, Trường Y tế Công cộng Mailman, Đại học Columbia, Hoa Kỳ

Tiến sĩ Quarraisha Abdool Karim là một nhà dịch tễ học chuyên về bệnh truyền nhiễm với các nghiên cứu chính tập trung vào việc tìm hiểu dịch HIV đang diễn biến ở Nam Phi và ngăn ngừa HIV ở phụ nữ.

Bà là Giám đốc Khoa học của CAPRISA và Phó hiệu trưởng phụ trách Y tế Châu Phi tại Đại học KwaZulu-Natal ở Nam Phi. Bà cũng là Giáo sư Dịch tễ học Lâm sàng tại Trường Y tế Công cộng Mailman, Đại học Columbia, Hoa Kỳ.

Từ năm 1998 đến năm 2016, bà đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng cơ sở khoa học ở miền nam châu Phi thông qua Chương trình đào tạo và nghiên cứu quốc tế về AIDS của Đại học Columbia – Nam Phi, giúp đào tạo hơn 600 nhà khoa học ở miền nam châu Phi.

Giáo sư Abdool Karim sở hữu hơn 300 ấn phẩm khoa học được bình duyệt và là tác giả của nhiều ấn phẩm sách.

Giáo sư Abdool Karim hiện là Đồng Chủ Tịch của nhóm Mục tiêu phát triển Bền vững số 10 của Liên Hiệp Quốc về Hỗ trợ Công nghệ và là thành viên của Nhóm Điều hành cho chương trình Hợp lực Thử nghiệm Lâm sàng Vắc-xin và Điều trị bằng Vắc xin Covid 19 của WHO.

Bà cũng giữ vai trò thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới; Viện Hàn lâm Khoa học Châu Phi; Viện Hàn lâm Khoa học Nam Phi, Hiệp hội Hoàng gia Nam Phi, và đồng thời được bầu làm Thành viên của Học viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐẠT GIẢI | ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG TRƯỚC PHƠI NHIỄM BẰNG THUỐC KHÁNG VI-RÚT NGĂN NGUY CƠ LÂY NHIỄM HIV

Vợ chồng Tiến sĩ Abdool Karim đã dẫn đầu một thử nghiệm lâm sàng mang tính bước ngoặt cung cấp bằng chứng ban đầu vào năm 2010 về thuốc kháng vi-rút với tác dụng ngăn chặn lây truyền HIV qua đường tình dục. Họ đã chứng minh rằng gel tenofovir ngăn ngừa lây nhiễm HIV và mụn rộp sinh dục ở phụ nữ. Nghiên cứu của họ đã cung cấp bằng chứng cho khả năng ngăn ngừa lây nhiễm HIV của tenofovir, từ đó đặt nền tảng cho việc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) như một phương pháp phòng ngừa HIV.

Vào năm 2015, WHO đã khuyến nghị PrEP cùng với tenofovir uống hàng ngày như một biện pháp phòng ngừa HIV tiêu chuẩn cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao. PrEP hiện đã có mặt tại nhiều quốc gia trên toàn thế giới, góp phần vào công cuộc phòng chống HIV trên toàn cầu. Việc giảm thiểu các ca nhiễm HIV mới ở phụ nữ không chỉ làm giảm nhu cầu điều trị bằng thuốc kháng vi-rút mà còn làm giảm nguy cơ nhiễm HIV ở thế hệ con cái của họ khi mới sinh

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Phụ nữ trẻ tuổi là đối tượng có tỷ lệ nhiễm HIV cao nhất ở châu Phi – châu lục chiếm 70% gánh nặng HIV toàn cầu. Ngăn ngừa lây nhiễm HIV ở phụ nữ trẻ là chìa khóa để phá vỡ chu kỳ lây truyền HIV, vốn là nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ nhiễm HIV cao ở châu lục này.

Những khám phá này mang tính nổi bật, với tác động sâu sắc trong việc phòng chống HIV trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Công ty Dược phẩm RNA BioNTech SE, Đức; Trường Y Khoa Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, Hoa Kỳ; Đại học Szeged, Hungary

TS. Katalin Karikó sinh năm 1955 trong một gia đình làm nghề bán thịt ở Kisújszállás, một thị trấn cách Budapest 150 km về phía đông. TS. Karikó đã theo học các trường công lập địa phương và luôn biết ơn các giáo viên của mình ở cả trường tiểu học và trung học Móricz Zsigmond Gimnázium vì đã truyền cho bà tình yêu toán học và khoa học. Sau khi tốt nghiệp trung học, bà đăng ký vào Đại học Szeged. Bà theo học chuyên ngành hóa sinh và hoàn thành khóa học tương đương với bằng Thạc sĩ vào năm 1978.

TS. Karikó bắt đầu làm việc tại Szeged tại Trung tâm Nghiên cứu Sinh học (BRC) của Học viện Khoa học Hungary với học bổng nghiên cứu TS.. Jenő Tomasz là cố vấn Tiến sĩ của bà, một nhà hóa học hữu cơ có tâm với tầm nhìn rộng đã tác động và củng cố thêm những cống hiến của TS. Karikó cho ngành hóa sinh. Bà vẫn luôn nhớ rõ về không khí nghiên cứu khoa học sôi sục tại phòng thí nghiệm của mình. Năm 1982, bà Karikó tốt nghiệp Tiến sĩ tại Đại học Szeged.

TS. Karikó bắt đầu làm việc tại Philadelphia, tại Đại học Pennsylvania (UPenn) vào năm 1989, tập trung nghiên cứu ứng dụng điều trị của mRNA. Năm 1997, bà có một cuộc gặp gỡ tình cờ với một giáo sư mới được bổ nhiệm, GS. Drew Weissman của Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học Pennsylvannia. Cuộc gặp gỡ đã gieo hy vọng mới để TS. Karikó tiếp tục nỗ lực. Weismann là một Bác sĩ / GS. miễn dịch học với bằng cấp của Đại học Brandeis. Ông đã làm nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ với Anthony Fauci, Giám đốc Viện Quốc gia về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm của Viện Nghiên cứu Sức khỏe Quốc gia (NIH). Anthony Fauci hiện tại (năm 2021) là Cố vấn Trưởng về Y tế cho Tổng thống Joe Biden. Tại Đại học Pennsylvania, Weissman đã có những kế hoạch đầy tham vọng trong hành trình tìm kiếm vắc-xin để điều trị bệnh nhân AIDS. Khi TS. Karikó nói với GS. Weissman về công trình tạo mRNA của bà, GS. Weissman đã nhận ra tiềm năng độc đáo trong hợp tác khoa học giữa họ. Từ đó, các tương tác và trao đổi khoa học đã phát triển với hiệu quả tối ưu nhất.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐOẠT GIẢI | VẮC-XIN CÔNG NGHỆ MRNA

Những đột phá trong công nghệ biến đổi mRNA đã tập trung hướng đến việc ngăn chặn hệ thống miễn dịch phản ứng với mRNA được đưa vào cơ thể. Phần lớn các thử nghiệm nghiên cứu ban đầu đều gây ra phản ứng viêm nói chung vì hệ thống miễn dịch bẩm sinh của cơ thể nhận ra sự hiện diện đột ngột của RNA và phản ứng như thể chống lại virus thật. Năm 2004-2005, TS. Karikó và cộng sự đã đạt được kết quả nghiên cứu đảm bảo cho RNA đi vào tế bào và đồng thời đưa ra các hướng dẫn đúng hướng để ứng dụng RNA trở nên khả thi trong điều trị mà không gây ra phản ứng cytokine, độc tính hoặc các tác dụng phụ.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

150 quốc gia trên thế giới đã được hưởng lợi từ sự ra đời của vắc-xin COVID-19 mRNA.

Chuyển biến sâu sắc:

Biến đổi trên mRNA thực hiện bởi TS. Karikó & GS. Weissman đã giúp ổn định đáng kể phân tử, giảm khả năng sinh miễn dịch của chính nó đối với tế bào vật chủ, và cung cấp tiềm năng điều hòa miễn dịch rất lớn khiến công nghệ mRNA trong vắc-xin trở nên khả thi và đưa các ứng dụng mRNA có độ tin cậy cao thành một loại thuốc chữa các bệnh phổ biến ở người.

Ý tưởng về vắc-xin mRNA đã được sử dụng để tạo ra phản ứng miễn dịch chống lại các kháng nguyên khối u hoặc các neoepitope của các protein đột biến có trong tế bào khối u.

Ngoài vắc-xin phòng cúm, HIV-1, bệnh dại và virus Zika, trong tương lai, công nghệ mRNA sẽ có thể được ứng dụng trong điều trị các bệnh như ung thư, các bệnh về gan, tim ..

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Viện Nghiên cứu vắc xin, Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, Hoa Kỳ.

Giáo sư, Bác sỹ Drew Weissman, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, đã nghiên cứu RNA để sử dụng trong vắc xin trong hơn 15 năm. Ông đã nuôi ước mơ về khả năng điều trị bệnh dường như vô tận với mRNA tùy chỉnh. Tuy nhiên, ông không ngờ rằng công nghệ mRNA mà ông đồng sáng tạo với đồng nghiệp cũ – Tiến sĩ Katalin (Kati) Karikó lại trở thành một công nghệ quan trọng được sử dụng trong một số vắc-xin COVID-19 hiện đang ở giai đoạn sau của quá trình hoàn thiện.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐOẠT GIẢI | VACCINE CÔNG NGHỆ MRNA

TS. Katalin Karikó và GS. Drew Weissman đã phát triển công nghệ mRNA biến đổi nucleoside và các cải tiến mRNA khác liên quan đến vắc-xin, được sử dụng cho cả Pfizer-BioNTech và Moderna trong quá trình phát triển vắc-xin.\

Đột phá trong việc biến đổi mRNA để ngăn hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với mRNA được đưa vào. Phần lớn các thử nghiệm nghiên cứu ban đầu đều gây ra phản ứng viêm nói chung vì hệ thống miễn dịch bẩm sinh của cơ thể nhận ra sự hiện diện đột ngột của RNA và phản ứng như thể chống lại virus thật. Năm 2004-2005, Tiến sĩ Karikó và cộng sự đã đạt được kết quả nghiên cứu đảm bảo cho RNA đi vào tế bào và đồng thời đưa ra các hướng dẫn đúng hướng để ứng dụng RNA trở nên khả thi trong điều trị mà không gây ra phản ứng cytokine, độc tính hoặc các tác dụng phụ.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

150 quốc gia trên thế giới đã được hưởng lợi từ sự ra đời của vắc-xin COVID-19 mRNA.

Biến đổi trên mRNA thực hiện bởi Tiến sĩ. Karikó & Weissman đã giúp ổn định đáng kể phân tử, giảm khả năng sinh miễn dịch của chính nó đối với tế bào vật chủ, và cung cấp tiềm năng điều hòa miễn dịch rất lớn khiến công nghệ mRNA trong vắc-xin trở nên khả thi và đưa các ứng dụng mRNA có độ tin cậy cao thành một loại thuốc chữa các bệnh phổ biến ở người.

Ý tưởng về vắc xin mRNA đã được đón nhận bởi cộng đồng ung thư và các bệnh di truyền như một tác nhân điều trị, hơn là để phòng bệnh. Ngoài vắc-xin, trong tương lai, công nghệ mRNA còn có thể được ứng dụng trong điều trị các bệnh như cúm, HIV-1, bệnh dại và virus Zika, ung thư, bao gồm ung thư máu, u ác tính, ung thư não, ung thư tuyến tiền liệt.

TIỂU SỬ

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Công ty Liệu pháp Nano tích hợp và Đại học British Columbia, Canada.

GS. Pieter R. Cullis FRSC là Giám đốc Viện Khoa học Đời sống tại Đại học British Columbia (UBC). Ông là Giáo sư tại Khoa Hóa sinh và Sinh học Phân tử và Giám đốc Nhóm Nghiên cứu NanoMedicines, UBC.

GS. Cullis và các đồng nghiệp đã đạt được những tiến bộ cơ bản trong việc khởi tạo, tải và định hướng mục tiêu cho các hệ thống hạt nano lipid (LNP) để phân phối vào tĩnh mạch các loại thuốc phân tử nhỏ và thuốc đại phân tử như RNA can thiệp nhỏ (siRNA). Công trình này đã đóng góp cho ba loại thuốc được các cơ quan quản lý ở Hoa Kỳ và Châu Âu chấp thuận để điều trị ung thư và các biến chứng.

GS. Cullis đã đồng sáng lập mười công ty công nghệ sinh học, đã xuất bản hơn 300 bài báo khoa học và sở hữu hơn 60 bằng sáng chế. Ông cũng là người đồng sáng lập chương trình Sáng kiến Y khoa Cá nhân hóa của tỉnh bang British Columbia (Canada) vào năm 2012.

Gs. Cullis đã được trao nhiều giải thưởng và được bầu làm Ủy viên của Hiệp hội Hoàng gia Canada vào năm 2004 và được trao giải thưởng Prix Galien, giải thưởng hàng đầu của Canada cho những thành tựu trong nghiên cứu và phát triển dược phẩm, vào năm 2011. Ông đã nghiên cứu sự phát triển của Patisiran, một loại thuốc sử dụng RNA can thiệp nhỏ được phân phối qua các hạt nano lipid và đã được FDA chấp thuận vào năm 2018.

Công nghệ LNP của GS. Cullis đã chuyển đổi lĩnh vực nghiên cứu này từ học thuật sang công nghệ sinh học, nơi ông đóng vai trò chính trong việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Thuốc phi lợi nhuận (nay là Admare BioInnovations) và các tổ chức phi lợi nhuận khác như Mạng lưới đổi mới NanoMedicines. Ông cũng thành lập một số công ty trong nhiều năm sau để đưa ra thị trường những phát triển mới trong công thức LNP, cho phép phát triển vắc xin BioNTech / Pfizer.

Nhờ sự thành công của 11 công ty mà GS. Cullis ‘đồng sáng lập, cũng như khám phá về công nghệ LNP của ông, đã tạo ra gần 400 việc làm và hơn 10.000 năm công tại tỉnh bang British Columbia. Kết quả của những nỗ lực ban đầu của GS. Cullis là một ngành công nghiệp trị liệu gen đang phát triển mạnh mẽ đã được hình thành bằng cách sử dụng công nghệ LNP, bao gồm các công ty như Moderna, CureVac, BioNTech và Intellia.

TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐOẠT GIẢI | SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC NGUỒN LIPID

Giáo sư Pieter R. Cullis đã được trao giải thưởng này vì có nhiều đột phá trong việc phát triển các hạt nano lipid cần thiết để bao bọc và bảo vệ mRNA đang hoạt động, dựa trên khoa học mới và các phương pháp mới trong lĩnh vực vắc-xin mRNA COVID-19 giúp cải thiện cuộc sống mỗi ngày của hàng triệu người.

Kỹ thuật do GS. Cullis tiên phong đã được ứng dụng thành công để phát triển hệ thống phân phối LNP cho vắc xin mRNA, bao gồm cả những kỹ thuật đang được sử dụng để đối phó với đại dịch COVID-19.

QUY MÔ TÁC ĐỘNG

Công trình tiên phong của GS. Cullis về các hạt nano lipid (LNP) đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển vắc xin COVID-19 mRNA và các loại thuốc khác cứu sống con người. Nó cũng mở ra tiềm năng cho các ứng dụng khác nhau của công nghệ axit nucleic trong phòng ngừa và điều trị nhiều bệnh trong tương lai.

150 quốc gia đã được hưởng lợi từ sự phát triển của vắc xin COVID-19 mRNA.

Hệ thống phân phối thuốc LNP đã được sử dụng cho các ứng dụng khác nhau, bao gồm phân phối thuốc chống ung thư đến các mô ung thư. Ở một bước đột phá quan trọng, GS. Cullis và các đồng nghiệp tại Đại học British Columbia đã phát triển một loại LNP cải tiến chứa lipid cation có thể ion hóa. Những LNP này không chỉ có khả năng bao bọc hiệu quả các phân tử lớn, chẳng hạn như mRNA, mà còn có thể cung cấp các loại thuốc dựa trên axit nucleic này vào tế bào chất của tế bào đích.

“Hầu hết mọi căn bệnh, từ ung thư đến Alzheimer, đều có thể được giải quyết bằng công nghệ mRNA được kích hoạt bởi các hạt nano lipid”. – GS. Cullis nói

Công nghệ LNP của GS. Cullis đã chuyển đổi lĩnh vực nghiên cứu này từ học thuật sang công nghệ sinh học, nơi ông đóng vai trò chính trong việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Thuốc phi lợi nhuận (nay là Admare BioInnovations) và các tổ chức phi lợi nhuận khác như Mạng lưới đổi mới NanoMedicines. Ông cũng thành lập một số công ty trong nhiều năm sau để đưa ra thị trường những phát triển mới trong công thức LNP, cho phép phát triển vắc xin BioNTech / Pfizer.

Giáo sư Leslie Valiant là một nhà khoa học nổi tiếng với những công trình nghiên cứu vượt trội về lý thuyết khoa học máy tính. Ông đã được vinh danh bằng Giải Turing A.M. năm 2010 vì những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực máy học, tính toán phức tạp và tính toán song song. ACM đã miêu tả ông là một người hùng trong lĩnh vực Khoa học máy tính lý thuyết và một hình mẫu về can đảm và sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp trong lĩnh vực khoa học.

Giáo sư Valiant từng theo học tại Trường King’s College, Đại học Cambridge, Trường Đại học Hoàng gia London và cuối cùng là trường Đại học Warwick, nơi ông nhận được bằng Tiến sỹ Khoa học Máy tính vào năm 1974. Ông bắt đầu sự nghiệp giảng dạy tại Đại học Harvard vào năm 1982, sau đó ông đã làm việc tại Đại học Carnegie Mellon, Đại học Leeds và Đại học Edinburgh.

Ông nổi tiếng với việc phân lập graphene, công trình được nghiên cứu tại Đại học Manchester vào năm 2004, và là một khoa học gia có ảnh hưởng toàn cầu trong lĩnh vực vật lý vật chất ngưng tụ, vật lý trung mô và công nghệ nano. Từ năm 2014 đến nay, Kostya Novoselov luôn được đưa vào danh sách các nhà nghiên cứu khoa học được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới. Ông đã được trao giải Nobel Vật lý năm 2010 vì những thành tựu của mình về vật liệu graphene.

Kostya giữ vị trí Giáo sư Tan Chin Tuan tại Đại học Quốc gia Singapore. Ông cũng là Giáo sư Vật lý bán thời gian Langworthy tại Trường Vật lý và Thiên văn học, Đại học Manchester và Giáo sư nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Vương quốc Anh (The Royal Society) tại Đại học Manchester.

Giáo sư Novoselov đã được trao rất nhiều giải thưởng, bao gồm Giải thưởng Nicholas Kurti (2007), Giải thưởng Khoa học Cơ bản và Ứng dụng Quốc tế (2008), Nhà sáng tạo trẻ MIT của Technology Review (2008), Giải thưởng Europhysics (2008), Giải thưởng Bài giảng Bragg của Liên minh Tinh thể học (2011), Giải thưởng Bài giảng Kohn (2012), Huy chương Leverhulme của Royal Society (2013), Huy chương Onsager (2014), Huy chương Carbon (2016), Huy chương Dalton (2016), Giải thưởng Otto Warburg (2019) và rất nhiều những giải thưởng khác.

Ông được Nữ hoàng Anh phong tước Hiệp sĩ vào dịp New Year Honours năm 2012.

Giáo sư Novoselov tốt nghiệp Học viện Vật lý và Công nghệ Moscow với bằng Thạc sĩ năm 1997, sau đó bảo vệ Luận án Tiến sĩ tại Đại học Radboud Nijmegen ở Hà Lan trước khi chuyển đến Đại học Manchester vào năm 2001. Năm 2019, Giáo sư Novoselov gia nhập Đại học Quốc gia Singapore.

Ông đã xuất bản hơn 400 bài báo nghiên cứu được bình duyệt.

Giáo sư Daniel Kammen giữ vị trí Giáo sư James & Katherine Lau về Phát triển bền vững tại Đại học California, Berkeley (Hoa Kỳ). Ông cũng là Giáo sư về Năng lượng và tài nguyên tại Khoa Chính sách công Goldman và Khoa công nghệ hạt nhân.

Ông từng được Ngoại trưởng Hillary Clinton bổ nhiệm làm chuyên gia năng lượng đầu tiên của sáng kiến Đối tác Môi trường và Khí hậu cho Châu Mỹ (ECPA) vào tháng 4 năm 2010, GS Daniel Kammen cũng đã được tin tưởng giao đảm nhiệm vị trí Đặc phái viên Khoa học cho Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry.

Ông cũng là chuyên gia và cố vấn ở Cơ quan Bảo vệ Môi trường, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, Cơ quan Phát triển Quốc tế (USAID) và Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ, thuộc Tiểu bang California và chính phủ liên bang Hoa Kỳ.

Tiến sĩ Xuedong David Huang là một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu thế giới về nhận diện giọng nói, xử lý ngôn ngữ và dịch máy. Ông hiện là Giám đốc Công nghệ của Zoom, và trước đó đã từng là Thành viên Kỹ thuật và Giám đốc Công nghệ của Microsoft Azure AI, nơi ông giám sát việc nghiên cứu kỹ thuật trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc tại Microsoft, Tiến sĩ Huang đã đạt được những thành tựu quan trọng trong nghiên cứu và phát triển công nghệ nhận diện giọng nói và xử lý ngôn ngữ. Ông đã dẫn dắt một nhóm nghiên cứu tại Microsoft năm 2016, và đạt được thành công mang tính lịch sử khi phát triển chức năng nhận diện giọng nói và dịch máy đạt mức chính xác gần như con người (tỉ lệ chính xác lên đến 94.1%).

Tiến sĩ Huang cũng đã đóng góp lớn trong việc phát triển công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) trên các mô hình AI của Microsoft. Ông là đồng tác giả cùng với Bill Gates của các ứng dụng ngôn ngữ trên các phiên bản Microsoft Windows và Microsoft Office.

Ông đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Huy chương Nghiên cứu Xuất sắc của Allen Newell vào năm 1992. Ông cũng được vinh danh là thành viên danh dự của Hội Kỹ sư Điện tử (IEEE Fellow) vào năm 2000 và Hiệp hội Máy tính (ACM Fellow) vào năm 2017.

Vào năm 2016, ông được tạp chí Wired xướng danh là một trong 25 thiên tài sáng tạo hình thành xu hướng kinh doanh trong tương lai.

Tiến sĩ Huang nhận bằng Cử nhân tại Đại học Carnegie Mellon (Mỹ). Ông cũng đã nhận được các bằng Tiến sĩ, Thạc sĩ và Tiến sĩ tại Đại học Edinburgh (Anh), Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) và Đại học Hồ Nam (Trung Quốc).

Giáo sư Đặng Văn Chí sinh ra tại Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 11 năm 1954. Ông được biết đến là nhà Khoa học nghiên cứu về ung thư và nhà Huyết học-Ung thư học nổi tiếng toàn cầu. Ngoài ra, Giáo sư Chí được coi là người tiên phong trên thế giới nghiên cứu liên ngành giữa Sinh học và Ung thư. Các nghiên cứu của ông tìm hiểu về cách các tế bào ung thư thay đổi quá trình trao đổi chất dựa trên thí nghiệm về một loại đường (glucozo) quan trọng tồn tại trong cơ thể con người. Nghiên cứu này đã giúp giải thích một dấu hiệu của bệnh ung thư được gọi là “Hiệu ứng Warburg” và hồi sinh việc nghiên cứu một loại bệnh tiềm tàng của ngành sinh học ung thư. Hiện nay, các liệu pháp được đưa ra dựa trên công trình này đang trong các giai đoạn phát triển lâm sàng. Ông sở hữu khoảng 60.814 trích dẫn Khoa học trên Google Scholar.

Giáo sư Đặng Văn Chí là Giám đốc Khoa học, đồng thời là Tổng biên tập của Tạp chí nghiên cứu Khoa học của Viện nghiên cứu ung thư Ludwig – nơi tập trung những nhà Nghiên cứu Quốc tế với mục tiêu ngăn ngừa và kiểm soát ung thư với 6 trung tâm trải khắp nước Mỹ và 2 văn phòng đại diện tại châu Âu, đây cũng là nơi Giáo sư là người trực tiếp giám sát việc thực hiện chiến lược Khoa học nhằm thúc đẩy phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị ung thư.

Đặng Văn Chí cũng là Giáo sư của “Chương trình nghiên cứu về Tế bào ung thư và Phân tử”, Viện Wistar. Giáo sư Chí tập trung nghiên cứu vào quá trình chuyển hóa tế bào ung thư, phòng thí nghiệm của Giáo sư đã thiết lập mối liên hệ cơ học đầu tiên giữa gen ung thư MYC và chuyển hóa năng lượng tế bào. Là thành viên của AACR (American Association for Cancer Research – Hiệp hội Quốc gia Hoa Kỳ nghiên cứu về Ung thư) từ năm 1996, Giáo sư Chí trước đây từng là thành viên trong Ban biên tập của Tạp chí Nghiên cứu Ung thư và Khám phá Ung thư, hai trong số các tạp chí uy tín nhất của AACR.

Ông từng giữ nhiều chức vụ trong Ban chấp hành của AACR. Giáo sư Chí là chủ trì Ủy ban Tài trợ Nghiên cứu Ung thư Dịch và Lâm sàng của AACR, đồng thời phục vụ trong Hội đồng Giáo dục Khoa học và Hội đồng Tuyển chọn Giải thưởng Khoa học Nhóm AACR. Ông cũng từng là đồng Chủ tịch của Hội đồng tổ chức Cuộc họp Thường niên AACR 2017. Giáo sư Chí từng là Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Ung thư Abramson tại Đại học Pennsylvania và là Giáo sư Y khoa tại John H. Glick, kể từ năm 2011. Ông cũng là thành viên của Học viện Y khoa Quốc gia Mỹ, thành viên của Học viện Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ và hiện là Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Khoa học của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ.

Giáo sư Đặng Văn Chí đã nhận bằng Cử nhân về Hóa học tại Đại học Michigan và bằng Tiến sĩ ngành Hóa học tại Đại học Georgetown, Washington, DC. Ông cũng nhận bằng Bác sĩ tại Trường Y Đại học Johns Hopkins và trở thành Bác sĩ Nội trú Y khoa Osler tại Bệnh viện Johns Hopkins.

Ông đã tiếp tục học về Huyết học-Ung thư tại Đại học California, San Francisco, nơi ông đã lần đầu tiên chỉ ra vai trò quan trọng của gen gây ung thư MYC. Sau đó, ông quay trở lại Johns Hopkins với tư cách là Phó Giáo sư Y khoa. Hiện tại, ông đảm nhận vị trí Giám đốc Khoa học tại Viện Ludwig và là Giáo sư Xuất sắc Bloomberg về Y học ung thư tại Johns Hopkins.

Tại Johns Hopkins, ông có vai trò quan trọng trong Khoa Ung thư của Trường Y khoa và Khoa Hóa sinh – Sinh học phân tử tại Trường Y tế Công cộng Bloomberg. Ông cũng đóng góp cho Trung tâm Ung thư Toàn diện Sidney Kimmel và Viện miễn dịch trị liệu ung thư Bloomberg-Kimmel.

Giáo sư Pascale Cossart là một nhà nghiên cứu tiên phong trong lĩnh vực vi sinh vật học tế bào.

Bà đã có những đóng góp đáng kể vào kho tàng tri thức y sinh của nhân loại thông qua việc phân tích các quá trình và cơ chế vi khuẩn lây nhiễm và tồn tại bên trong tế bào chủ. Hiện nay, bà đang giữ vị trí Giáo sư Danh dự và là nguyên Trưởng khoa Tế bào tại Viện Pasteur (Paris, Pháp). Bà cũng là một nhà nghiên cứu tại Phòng Thí nghiệm Sinh học Phân tử châu Âu (Heidelberg, Đức) và đảm nhiệm vai trò Thư ký trọn đời cho Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.

Bà là Giáo sư Hoá sinh tại trường Y Hoàng gia ở Viêng-Chăn (Lào) từ năm 1974 – 1975 trước khi về làm việc tại Viện Pasteur tại Paris từ năm 1988 đến nay.

Trọng tâm nghiên cứu của Giáo sư Pascale Cossart là cung cấp một bức tranh toàn cảnh và chi tiết về các yếu tố khiến vi khuẩn Listeria trở thành một tác nhân lây nhiễm nguy hiểm, dẫn đến tử vong. Các công trình của bà đã mở ra hướng phòng ngừa, điều trị mới trong tương lai đối với loại vi khuẩn này.

Công trình nghiên cứu của Giáo sư Pascale đã được công nhận rộng rãi trên quốc tế, và chính bà cũng được công nhận với vai trò là một nhà cố vấn thúc đẩy sự hợp tác liên ngành.

Các thành tựu nổi bật của bà bao gồm: Giải thưởng Robert Koch về khoa học y sinh năm 2007 tại Đức, Giải thưởng Louis-Jeantet về Y học năm 2008 tại Thuỵ Sĩ, Giải thưởng Balzan năm 2013 tại Ý, Giải thưởng FEBS của EMBO (Hiệp hội Sinh học Phân tử Châu Âu) dành cho Phụ nữ nghiên cứu Khoa học…. Gần đây nhất là giải thưởng FEMS-Lwoff Award tại Vương Quốc Anh năm 2019.

Bà trở thành Bác sĩ danh dự của Viện Karolinska, Stockholm, Thụy Điển vào năm 2020.

Giáo sư Richard Henry Friend, FRS hiện đang là Giáo sư Vật lý tại Đại học Cambridge (Anh) và là Giám đốc Chương trình Winton về Vật lý Bền vững của Trung tâm Maxwell thuộc Đại học Cambridge. Ông cũng là Giáo sư danh dự tại Đại học Quốc gia Singapore, và là Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Khoa học của Quỹ Nghiên cứu Quốc gia (NRF) Singapore. Đồng thời, ông là một trong những chuyên gia thẩm định của Chương trình Hợp tác Nghiên cứu Quốc tế (IRC) trực thuộc Liên minh Châu Âu, có trụ sở tại Cambridge về công nghệ nano; đồng sáng lập của Cambridge Display Technology (CDT) và Plastic Logic.

Sở hữu khoảng hơn 140 bằng sáng chế, với hơn 195.000 trích dẫn khoa học trong các công bố khoa học uy tín trên Thế giới và là tác giả/đồng tác giả của hơn 1.100 ấn phẩm khoa học, Giáo sư – Sir Richard Henry Friend, FRS là một trong các Nhà Khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới và là thành viên Hội đồng Giải thưởng của nhiều Giải thưởng uy tín quốc tế.

Ông và nhóm nghiên cứu của mình đã đạt nhiều thành tựu quan trọng trong lĩnh vực xử lý polyme liên hợp và đã chứng minh hiện tượng kích thích điện tử phi tuyến tính thông qua các phép đo điện và quang. Ông cũng đã phát triển bóng bán dẫn MOSFET đầu tiên (bóng bán dẫn sử dụng hiệu ứng trường bán dẫn cách điện kim loại) với chất bán dẫn hoạt động là polyacetylene và đã xây dựng cấu trúc đầu tiên của đèn LED sử dụng polyme bán dẫn hiệu quả cao, diện tích lớn (điốt phát quang) dựa trên polyphenylene-vinylene.

Công trình nghiên cứu về OLED của ông đã được ứng dụng rộng rãi để phát triển các loại màn hình phẳng, màn hình cuộn và màn hình chuyển động trong tương lai. Đặc biệt, công nghệ màn hình OLED đã được áp dụng rất thành công trong ngành công nghiệp sản xuất TV. Ngoài ra, nghiên cứu của ông cũng đã đóng góp vào phát triển bóng bán dẫn hiệu ứng trường polyme, điốt phát quang, điốt quang điện, ống chống bơm quang học và bóng bán dẫn polyme in trực tiếp.

Với các thành tựu lớn lao trong sự nghiệp nghiên cứu giảng dạy, Giáo sư – Sir Richard Henry Friend, FRS đã được bầu làm Viện sĩ của Viện Hàn lâm Kỹ thuật Hoàng gia Anh (The Royal Academy of Engineering – FREng) vào năm 2002, Viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Anh (The Royal Society of London – FRS) vào năm 1993, cùng nhiều huy chương, giải thưởng danh giá như: Huy chương Faraday của IEE năm 2003; Huân chương và Giải thưởng của Viện Vật lý Katharine Burr Blodgett cùng với Tiến sĩ David Ffye năm 2009; Giải thưởng Harvey của Technion ở Israel năm 2011; Giải thưởng Công nghệ Thiên niên kỷ – Giải Millennium Prize danh giá cho sự phát triển của điện tử nhựa năm 2010.

Ông đã được Hoàng gia Anh phong tước Hiệp sĩ để tôn vinh “những cống hiến xuất sắc cho ngành Vật lý”.

Vivian Yam hiện là Giáo sư Philip Wong Wilson Wong về Hóa học và Năng lượng và Giáo sư Chủ nhiệm Hóa học tại Đại học Hồng Kông. Bà là Thành viên Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, Thành viên Quốc tế của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, Thành viên Quốc tế của Viện hàn lâm Europaea, Thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới và là Thành viên sáng lập của Học viện Khoa học Hồng Kông. Lĩnh vực nghiên cứu chính của GS. Vivian Yam bao gồm hóa học vô cơ/hữu cơ, hóa học siêu phân tử, quang vật lý và quang hóa, và các vật liệu chức năng phân tử dựa trên kim loại để cảm nhận, quang điện tử hữu cơ và nghiên cứu năng lượng.

Bà đã nhận được nhiều giải thưởng nhằm vinh danh những cống hiến khoa học của bà, bao gồm Giải thưởng L’Oréal-UNESCO cho Giải thưởng Nhà Khoa học nữ, Huy chương Thế kỷ RSC, Giải thưởng RSC Ludwig Mond, Huy chương Porter, Giải thưởng Giảng viên của Quỹ FACS, Giải thưởng Giảng viên APA Masuhara, Giải thưởng JPA Eikohsha, Giải thưởng Quốc tế JSCC, Giải thưởng Khoa học Tự nhiên Nhà nước, Giải thưởng Đóng góp về Hóa học của Tập đoàn Hóa chất (Sinopec), Giải thưởng Hóa học Cơ kim CCS Huang Yao-Zeng, và là Thành viên Nghiên cứu Cấp cao Croucher, v.v.

Để biết thêm thông tin về GS Vivian Yam, vui lòng truy cập: http://web.hku.hk/~wwyam/yam/homepage/

Alta (Aletta E.) Schutte là Giáo sư và Trưởng nhóm nghiên cứu về Tim mạch, Mạch máu và Chuyển hóa tại Khoa Y Đại học New South Wales, Sydney, Úc. Bà cũng đồng thời giữ vị trí Giáo sư Nghiên cứu tại Viện Sức khỏe Toàn cầu George. Ngoài ra, bà cũng là Giáo sư đặc biệt tại Đại học North-West, Nam Phi.

Lĩnh vực nghiên cứu chính của GS. Schutte tập trung vào vấn đề tăng huyết áp và bệnh tim mạch, trong đó bà đã đồng tác giả của hơn 350 bài báo khoa học. Bà đã tham gia vào nhiều hiệp hội quốc tế, bao gồm Chương trình Nghiên cứu Gánh nặng Bệnh tật Toàn cầu (Washington DC), Chương trình Giảm thiểu Yếu tố Nguy cơ Bệnh không lây nhiễm (London), Chương trình Sáng kiến ​​Đo lường Tháng 5 của Hiệp hội Tăng huyết áp Quốc tế, Chuong trinh Nghiên cứu IDACO/IDCARS (Bỉ), và được mời đóng góp các bài báo khoa học cho Ủy ban về Tăng huyết áp của tạp chí Lancet. Bà là thành viên của Hiệp hội Tim mạch Châu Âu, Hiệp hội Tăng huyết áp Quốc tế và Hiệp hội Hoàng gia Nam Phi. Bà cũng từng là Chủ tịch của Hiệp hội Tăng huyết áp Nam Phi (SAHS) và Hiệp hội Tăng huyết áp Quốc tế.

GS. Schutte đã được trao các giải thưởng khoa học danh giá, bao gồm giải thưởng Khoa học Tự nhiên Kỹ thuật và Sự sống dành cho Nhà khoa học Nữ Xuất sắc từ Bộ Khoa học và Công nghệ Nam Phi; giải thưởng NSTF South 32 TW Kambule; Huy chương Hiệp hội Anh từ Hiệp hội Tiến bộ Khoa học Nam Phi (S2A3); Huy chương Meiring Naude từ Hiệp hội Hoàng gia Nam Phi; Giải thưởng AU-TWAS (Liên minh Châu Phi & Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới); Giải thưởng Châu Phi năm 2019; và Giải thưởng Khu vực Union Kwame Nkrumah cho thành tựu khoa học xuất sắc.

GS.TS. Đỗ Ngọc Minh hiện đang công tác tại Khoa Kỹ thuật Điện và Khoa học Máy tính, Đại học Illinois Urbana-Champaign, đồng thời đảm nhận vị trí Phó Hiệu trưởng của Trường Đại học VinUni.

Ông nhận Bằng Cử nhân ngành Kỹ thuật Máy tính tại Đại học Canberra, Úc, vào năm 1997, và Bằng Tiến sĩ Khoa học ngành Hệ thống Truyền thông tin tại Học viện Kỹ thuật Lausanne Thụy Sĩ (EPFL) năm 2001.

Từ năm 2002, Giáo sư Đỗ Ngọc Minh đã trở thành Giáo sư tại Khoa Kỹ thuật Điện và Máy tính của Đại học Illinois tại Urbana-Champaign (UIUC). Ông đã thành lập và tổ chức các chương trình hợp tác với Phòng Thí nghiệm Khoa học Phối hợp, Viện Beckman, Khoa Kỹ thuật Sinh học và Khoa Khoa học Máy tính tại trường.

GS. Minh đã từng là Phó Tổng biên tập Tạp chí IEEE về Xử lý hình ảnh và là thành viên của một số Ủy ban Kỹ thuật IEEE về Xử lý Tín hiệu.

Ông quan niệm rằng nhà nghiên cứu hiện đại cần phải có kiến thức đa ngành và liên kết tri thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau để tạo ra nhiều ý tưởng mới. Với triết lý này, ông đã đóng góp đáng kể trong việc chuyển giao công nghệ. Ông đã từng là Giám đốc Công nghệ (CTO) của Personify, lãnh đạo khoa học của Misfit và là thành viên danh dự Beckman (Beckman Fellow) tại Trung tâm Nghiên cứu Tiên tiến, UIUC.

Ngoài 70 công trình nghiên cứu và 63 bài tham luận tại các hội nghị quốc tế, ông cũng đã được trao nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Giải thưởng Tiến sĩ của EPFL năm 2001, NSF Career Award của Quỹ nghiên cứu khoa học quốc gia Hoa Kỳ (NSF), Công trình nghiên cứu xuất sắc nhất tại Hội nghị quốc tế IEEE về máy học, Tiếng nói và Xử lý tín hiệu (ICASSP), Giải thưởng Nghiên cứu sáng tạo nhất tại Hội nghị quốc tế IEEE về Xử lý hình ảnh (ICIP), Giải thưởng Xerox cho Giảng viên nghiên cứu, Đại học Kỹ thuật, UIUC, và Giải thưởng Bài báo Xuất sắc nhất của IEEE.

Năm 2014, ông được chọn là IEEE Fellow vì những thành tựu khoa học về biểu diễn ảnh và hình ảnh điện toán.

Giáo sư Mônica Alonso Cotta đã nhận bằng Cử nhân khoa học và Tiến sĩ Vật lý tại Đại học Campinas, Brazil. Sau đó, bà làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Phòng thí nghiệm AT&T Bell, Hoa Kỳ. Hiện tại, bà đang là Giáo sư chính thức và Giám đốc của Viện Vật lý “”Gleb Wataghin”” tại Đại học Campinas, Brazil. Bà cũng là nhóm trưởng của Phòng thí nghiệm Hệ sinh thái và Nano tại viện này. Mối quan tâm nghiên cứu chính của bà bao gồm vật liệu nano bán dẫn, từ quá trình tổng hợp đến chế tạo cảm biến sinh học. Bà cũng nghiên cứu về ứng dụng của kính hiển vi quang học, điện tử và quét trong việc nghiên cứu vật liệu sinh học và hệ thống sinh học. Bà là tác giả của hơn 140 bài báo được đăng trên các tạp chí khoa học và là tổng biên tập cho tạp chí Vật liệu Nano Ứng dụng của ACS.

Ngoài ra, Giáo sư Cotta cũng là thành viên của Ủy ban Quan hệ giới của Hiệp hội Vật lý Brazil, thanh tra viên của Phòng thí nghiệm Synchrotron Light của Brazil và từng làm Giám đốc Khoa học trong hai nhiệm kỳ cho Hiệp hội Nghiên cứu Vật liệu Brazil. Vào năm 2020, bà đã được bầu làm Chủ tịch của Hiệp hội này.

Giáo sư Quarraisha Abdool Karim là một Nhà dịch tễ học chuyên nghiên cứu về bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là về HIV và công tác ngăn ngừa HIV ở phụ nữ.

Bà hiện đang là Phó Giám đốc Khoa học của Trung tâm Nghiên cứu Chương trình AIDS tại Nam Phi (CAPRISA). Bà cũng là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới, Viện Hàn lâm Khoa học Châu Phi, Viện Hàn lâm Khoa học Nam Phi và Hiệp hội Hoàng gia Nam Phi. Ngoài ra, bà đã được bầu làm thành viên của Viện Hàn lâm Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ.

Năm 2021, Giáo sư Quarraisha Abdool Karim đã được vinh danh trong hạng mục “”Giải VinFuture Đặc biệt dành cho các Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển”” trong Lễ trao Giải VinFuture lần đầu tiên. Bà chia sẻ giải thưởng này với Giáo sư Salim Abdool Karim với công trình nghiên cứu khoa học đột phá về phương pháp chống phơi nhiễm HIV.

Giáo sư Ermias Kebreab hiện giữ vị trí Phó Trưởng khoa Phụ trách Hợp tác Toàn cầu của khoa Khoa học Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời là Giám đốc Trung tâm Lương thực Thế giới thuộc Đại học California, Davis. Ông là một học giả danh tiếng và một nhà quản trị tài năng với nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực Khoa học về Động vật và Nông nghiệp bền vững.

Ông là Giáo sư cao cấp của Khoa Khoa học Động vật, Đại học California, Davis. Ông đã tiến hành các nghiên cứu sâu rộng trong việc phát triển phương pháp sử dụng phụ gia thức ăn chăn nuôi để giảm phát thải khí mê-tan từ vật nuôi và là tác giả của trên 200 ấn phẩm khoa học.

Giáo sư Nguyễn Thục Quyên là Giáo sư Khoa Hóa – Hóa sinh tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) và là Đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture. Bà chính thức giảng dạy và nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) từ hè năm 2004.

Bà từng là cộng tác nghiên cứu tại Khoa Hóa học và Trung tâm Nano tại Đại học Columbia, hợp tác cùng Giáo sư Louis Brus và Colin Nuckolls trong lĩnh vực tự lắp ráp phân tử và tính chất của các chất nano-kích thước và các thiết bị liên quan. Bà cũng đã có thời gian làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu IBM tại T. J. Watson (Yorktown Heights, New York), hợp tác với Giáo sư Richard Martel và Phaedon Avouris trong lĩnh vực điện tử phân tử. Các nghiên cứu của bà tập trung vào tính chất điện tử của polyelectrolytes liên hợp, giao diện trong các thiết bị quang điện tử, tạo và vận chuyển điện tích trong chất bán dẫn hữu cơ, vật liệu mới cho các ứng dụng pin mặt trời hữu cơ, tự lắp ráp phân tử, xử lý vật liệu và đặc tính kích thước nano của pin mặt trời hữu cơ và thiết bị vật lý.

Trong sự nghiệp khoa học, Giáo sư Nguyễn Thục Quyên đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Giải thưởng Nhà Nghiên Cứu Trẻ từ Văn phòng Nghiên cứu Hải quân (2005), Giải thưởng Quỹ Khoa học Quốc gia CAREER (2006), Giải thưởng Harold Plous (2007). Năm 2008, GS. Quyên nhận Giải thưởng Học giả – Giáo viên Camille Dreyfus, sau đó là các giải Nghiên cứu viên Alfred Sloan (2009), Nghiên cứu viên Đổi mới và Năng lực Cạnh tranh Hoa Kỳ của Quỹ Khoa học Quốc gia (2010), Giải thưởng Nghiên cứu Cao cấp Alexander von Humboldt (2015), và Nghiên cứu viên của Hiệp hội Hóa học Hoàng gia (2016). Đặc biệt, Giáo sư Quyên đã được bình chọn là Top Trí tuệ Khoa học có Ảnh hưởng nhất Thế giới trong các năm 2015, 2016, 2017 và 2018. Bà cũng nằm trong danh sách Top 1% Nhà nghiên cứu Khoa học Vật liệu được Trích dẫn Nhiều nhất thế giới theo Thomson Reuters và Clarivate Analytics.